‘Fusies van politieke partijen komen niet uit de lucht vallen,’ schrijft historicus Gerrit Voerman in een onlangs verschenen bundel over twintig jaar GroenLinks: ‘Aan het besluit om bestaande partijen op te heffen gaat doorgaans een langdurig proces van voorbereiding vooraf, en dat niet alleen: ook van gewenning. De gedachte dat voor de eigen partijorganisatie geen toekomst meer is weggelegd, is voor vele leden moeilijk te verteren (…) Het duurt vaak jaren voordat zij bereid zijn de tekenen des tijds te verstaan.’

Zo maakten rooms-katholieken en protestanten elkaar dertien jaar lang voor morele scherpslijpers respectievelijk gewetenloze opportunisten uit voordat het CDA tot stand kwam. De fusiegesprekken tussen reformatorische christenen en vrijgemaakt-gereformeerden die tot de oprichting van de ChristenUnie leidden, namen nog altijd zes jaar in beslag. Over de vorming van GroenLinks werd al in 1977 gepraat. Toch kwam het er pas in 1990 van. Christen-radicalen en...