Economie - Vrij Nederland

Vandaag De Week Het Blad

Economie

De samenleving is groeiverslaafd

We hebben een heel instabiele, groeiverslaafde samenleving gecreëerd, schrijft Hans Stegeman. Er is een hele trits aan redenen waarom onze huidige samenleving moet groeien om niet in te storten. Maar dat wil niet zeggen dat het niet anders kan.

Het is niet de schuld van prins Bernhard jr. dat jij geen huis kunt betalen

Van de VVD tot de SP: iedereen heeft het over een eerlijkere woningmarkt. Alle partijen komen met dezelfde oplossing op de proppen: bouwen, bouwen en nog eens bouwen. Maar daar lossen we de ongelijkheid op de woningmarkt niet mee op.

Radicaal dromen

Het is tijd voor progressief populisme, betoogt Hans Stegeman. Niet om kiezers een rad voor ogen te draaien, maar om ze eindelijk weer eens iets te bieden: een droom.

Hoe duurzaam is spijkerbroekenmerk MUD Jeans nu echt?

Het Nederlandse MUD Jeans staat al jaren op de lijstjes van duurzame spijkerbroeken. Het merk won in 2022 de Koning Willem I Prijs voor duurzaam ondernemen, kreeg in hetzelfde jaar koningin Máxima op bezoek en werd meermalen onderscheiden door een Amerikaans milieukeurmerk. De spijkerbroeken worden gemaakt door Yousstex International, in Tunesië. Daar worden bij de duurzaamheids-claims van het merk nogal wat vraagtekens geplaatst.

Faïrouz ben Salah

Kiezen tussen twee oorlogen

Oorlogsretoriek is verleidelijk. Ze maakt het complexe simpel. Goed tegen kwaad. Wij tegen zij. Misschien moeten we datzelfde frame inzetten voor het klimaat, betoogt Hans Stegeman.

Het grote geld heeft nog meer macht dan het al had

We zitten in een trilemma, schrijft Hans Stegeman. Centrale banken nemen te veel verantwoordelijkheid, overheden staan werkloos aan de kant en de markt pakt de poet.

Wat nu als we de complexiteit niet meer aankunnen?

De mondiale samenleving is zo complex en systemen zijn zo innig verknoopt met elkaar, dat een klein hobbeltje kan leiden tot een enorme chaos, zoals de recente IT-storing liet zien. Maar denk maar niet dat we terug gaan naar een iets minder complexe wereld. Dat kost te veel tijd en geld, schrijft Hans Stegeman.

Het is niet de schuld van prins Bernhard jr. dat jij geen huis kunt betalen

Van de VVD tot de SP: iedereen heeft het over een eerlijkere woningmarkt. Alle partijen komen met dezelfde oplossing op de proppen: bouwen, bouwen en nog eens bouwen. Maar daar lossen we de ongelijkheid op de woningmarkt niet mee op.

Kiezen tussen twee oorlogen

Oorlogsretoriek is verleidelijk. Ze maakt het complexe simpel. Goed tegen kwaad. Wij tegen zij. Misschien moeten we datzelfde frame inzetten voor het klimaat, betoogt Hans Stegeman.

Radicaal dromen

Het is tijd voor progressief populisme, betoogt Hans Stegeman. Niet om kiezers een rad voor ogen te draaien, maar om ze eindelijk weer eens iets te bieden: een droom.

Het grote geld heeft nog meer macht dan het al had

We zitten in een trilemma, schrijft Hans Stegeman. Centrale banken nemen te veel verantwoordelijkheid, overheden staan werkloos aan de kant en de markt pakt de poet.

Hoe duurzaam is spijkerbroekenmerk MUD Jeans nu echt?

Het Nederlandse MUD Jeans staat al jaren op de lijstjes van duurzame spijkerbroeken. Het merk won in 2022 de Koning Willem I Prijs voor duurzaam ondernemen, kreeg in hetzelfde jaar koningin Máxima op bezoek en werd meermalen onderscheiden door een Amerikaans milieukeurmerk. De spijkerbroeken worden gemaakt door Yousstex International, in Tunesië. Daar worden bij de duurzaamheids-claims van het merk nogal wat vraagtekens geplaatst.

Faïrouz ben Salah

Wat nu als we de complexiteit niet meer aankunnen?

De mondiale samenleving is zo complex en systemen zijn zo innig verknoopt met elkaar, dat een klein hobbeltje kan leiden tot een enorme chaos, zoals de recente IT-storing liet zien. Maar denk maar niet dat we terug gaan naar een iets minder complexe wereld. Dat kost te veel tijd en geld, schrijft Hans Stegeman.

Het Laatste

Centrale bankiers zijn tevreden met luchtfietserij

Waarschijnlijk gaan de centrale bankiers zeer zelfvoldaan de zomervakantie in, schrijft Hans Stegeman. Want: de inflatie daalt, er is prijsstabiliteit en de beleidsrente is omlaag gebracht. Het is alleen de vraag of die sucessen wel aan de bankiers toebehoren.

Hoe Airbnb een Grieks eiland ontwricht

Van toeristen die met rolkoffertjes door de nauwe straatjes van Poros sjokken, kijkt niemand meer op. Maar om ruimte te maken voor nog meer vakantiegangers worden nu steeds meer huurders uit hun huis gezet. Voor gewone Grieken is op het kleine eiland nog amper plek om te wonen, ziet correspondent Selma Osman. ‘Het draait hier alleen nog maar om geld.’

AI is er niet voor iedereen

De vraag is niet of ‘we’ beter af zijn met AI, schrijft Hans Stegeman. De vraag is vooral wie er beter af is, en wie de verliezers zijn.

De Nederlandse banken zijn onbeklimbare bergen

Het bankenlandschap heeft meer concurrentie nodig, schrijft Hans Stegeman.

Het vestigingsklimaat warmt lekker op

In Nederland gaat het vaak over het vestigingsklimaat. Maar wat ís dat precies?

Met boeren aan het roer staat veel beleid op losse schroeven

Wat zegt het ‘hoofdlijnenakkoord’ van het nieuwe kabinet over de toekomst van de landbouw in Nederland? ‘Het beleid heeft een zweem van vrijblijvendheid.’

Het klimaatprobleem begint bij verkeerde aannames

Hans Stegeman, hoofdeconoom bij Triodos Bank, gaat aan de slag als columnist bij Vrij Nederland. Dit is zijn eerste bijdrage. ‘De enige oplossing die hout snijdt is een radicale verandering van ons economisch systeem.’

Waarom Schiphol maar niet krimpt

Wéér zijn de krimpplannen van Schiphol van tafel, tot groot ongenoegen van steeds meer belanghebbenden. De stichting Recht op Bescherming tegen Vliegtuighinder probeert nu via de rechter krimp af te dwingen. Op 30 januari gaat de zaak inhoudelijk van start. ‘De staat heeft alle mogelijkheden benut om niet aan de inhoud te hoeven toekomen.’

Coöperatief windmolenbouwer Andres Bauer: ‘We zijn het kapitalisme te slim af geweest’

Al zijn hele leven lang zoekt de dubbele ervaringsdeskundige Andres Bauer naar de ideale mix tussen het sociale van een communisme en het initiatiefrijke van het kapitalisme. In Zuid-Limburg vond hij die tussenvorm: Zuidenwind, een energiecoöperatie door en voor de gemeenschap.

Over de hele wereld wordt privatisering weer voorzichtig teruggedraaid

Privatisering heeft tot heel wat narigheid geleid. Steeds meer gemeenten besluiten dan ook om sommige dienstverleningen terug te brengen in publiek beheer. Dit zogeheten remunicipaliseren blijkt een pragmatisch, effectief instrument voor een eerlijker toegang tot en hogere kwaliteit van lokale basisvoorzieningen.

De bloedbank als postkapitalistisch bolwerk, wie had dat ooit gedacht?

Niet alles kost geld. Op sommige plaatsen domineert de gift. Bij de sportvereniging, bijvoorbeeld. Bij het helpen verhuizen van vrienden. Bij het doneren aan een goed doel. Of – het ultieme voorbeeld – bij de bloedbank.

Hoe bedrijven als LEGO kapitaliseren op nostalgie

Investeren, handelen, verzamelen: de Lego-community draait steeds meer om geld en bezit, ziet journalist en Lego-liefhebber Menno van den Bos. Ook rond andere bij volwassenen populaire spellen en speelgoed verdringt kapitalistisch denken het plezier.

Menno van den Bos

Niemand verdient het om multimiljonair te zijn

Extreme vermogens kunnen op geen enkele grond worden gerechtvaardigd, beargumenteert hoogleraar Ingrid Robeyns in haar boek Limitarisme. ‘Niet alles in het leven wordt door toeval bepaald, maar toeval speelt vaak een doorslaggevende rol.’ Een voorpublicatie.

Een iPhone is prima te repareren, maar Apple steekt er een stokje voor

Weinig bedrijven hebben zo hun stempel gedrukt op moderne technologie als Apple. Apple liet de massa kennismaken met de personal computer, de smartphone en de tablet. Maar het speelde ook een grote rol in de ontwikkeling van deze apparaten tot wegwerpproducten. Valt het tij nog te keren?

Luuk van der Sterren

Hoe een universiteit de landbouwlobby helpt pesticiden op de markt te krijgen

De agrochemie gebruikt de Wageningse landbouwuniversiteit om zelf de spelregels te bepalen voor toelating van pesticiden en gentechnologie. Via omstreden strategieën, zoals beïnvloeden van beslissers, verwarring zaaien met onderzoek en het versoepelen van risicotesten. Met het stempel van de wetenschap.

Marco van Kerkhoven

Topeconoom Daron Acemoglu: ‘Technologische vooruitgang kent altijd verliezers’

Voorstanders van technologische vooruitgang doen altijd alsof die uiteindelijk goed is voor iedereen. Maar dat is nog maar helemaal de vraag, laat Daron Acemoglu zien in zijn nieuwe boek ‘Power and Progress’. ‘Er zijn altijd ook verliezers.’

Iets anders dan de euro: alternatieve geldsystemen kunnen ongelijkheid bestrijden

Het huidige geldsysteem is niet in het belang van lokale economieën en veroorzaakt en verergert ongelijkheid. Alternatieve geldsystemen proberen die dynamiek te omzeilen.

Lithium is slechts een volgend hoofdstuk in het verhaal van planetaire plundering, zegt deze onderzoekster

Lithium staat centraal in de energietransitie en wordt ook gebruikt als medicijn. Maar dat wil niet zeggen dat het gebruik van het element geen keerzijde kent. Anastasia Kubrak doet onderzoek naar de kracht van lithium, en hoe het de samenleving beïnvloedt. ‘We moeten productie en groei radicaal anders gaan begrijpen.’

Zonder de zorg ís er geen economie, volgens ecologisch econoom Tim Jackson

Niet (groene) groei maar gezondheid zou het richtinggevende principe van de economie moeten zijn, zegt de Britse hoogleraar duurzame ontwikkeling en schrijver Tim Jackson. ‘Balans is een veel beter uitgangspunt dan groei.’

Wat er moet gebeuren wil een nieuw kabinet de begroting weer op orde krijgen

Nadat er jarenlang geld in overvloed was, zal de volgende regering het lastig krijgen, verwacht econoom Bas Jacobs. Wat voor begrotingsbeleid zou ze moeten voeren?