<div class="lead">
Op de Duitse tv is een nu al bejubelde thrillerserie begonnen over een Oost-Duitser die in 1983 gedwongen wordt in het Westen te spioneren: Deutschland 83. Met veel Nena en kringelende rook, oftewel: Bildungs-tv met seks en actie.
</div>
Het is 1983 en de Koude Oorlog is op een hoogtepunt als Ronald Reagan zijn ‘Evil Empire’-<a href="https://www.youtube.com/watch?v=M0NXs_uWPgg" target="_blank">toespraak</a> houdt. Hij citeert schrijver C.S. Lewis: &#8216;De grootste misdaden worden bedacht en in werking gezet in schone, warme en helverlichte kantoren door mannen met witte boorden, gevijlde nagels en gladgeschoren wangen die hun stem niet hoeven te verheffen.&#8217; Die mannen, dat zijn de ambtenaren van het Oostblok, stelt Reagan, om vervolgens de kernraketten in stelling te brengen.
Met die toespraak van Reagan begint de alom bejubelde Duitse serie Deutschland 83, waarvan donderdagavond de eerste aflevering werd uitgezonden (<a href="https://www.nowtv.de/rtl/deutschland-83/quantum-jump/player" target="_blank">hier</a> gratis te zien). De Oost-Duitse buitenlandse inlichtingendienst, de HVA (Hauptverwaltung Aufklärung) wil een spion laten infiltreren in een West-Duitse kazerne om de plannen van de VS in kaart te brengen. Het oog valt op Martin Rauch, neef van een hoge HVA-ambtenaar. Rauch wil helemaal niet naar het Westen, hij wil bij zijn vriendin blijven en bij zijn moeder die een nierziekte heeft, maar hij wordt ontvoerd en gechanteerd door zijn tante van de HVA. Zij belooft dat ze voor zijn moeder een transplantatie in een West-Duits ziekenhuis zal regelen.
In een paar dagen moet van Ossi Martin Rauch Wessi Moritz Stamm worden. Hij wordt in Levi’s en Stan Smiths gehesen, frisdrank is niet meer gewoon merkloos Brause maar Fanta, een Kaufhalle heet in het Westen een supermarkt. Uitkijkend over de stad merkt Rauch op: ‘Ik had me Bonn heel anders voorgesteld. Waar houden ze hier hun parades?’, vermoedelijk doelend op het ontbreken van weidse alleeën zoals hij ze kent uit Oost-Berlijn. De man die hem de geheimen van het Westen bijbrengt antwoordt: ‘Hier doen ze niet aan parades. De onverschilligheid van de massa, dat heet hier vrijheid.’ Een vrijheid die de leeftijdsgenoten van Rauch in het Westen wel in staat stelt om pacifist te zijn tegen het overheidsbeleid in, of van soul te houden in plaats van alleen van Nena (wier &#8217;99 Luftballons&#8217; wel heel nadrukkelijk op ieder feestje wordt grijsgedraaid).
<figure id="post-307835 media-307835" class="align-none"><img decoding="async" src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2015/11/Schermafbeelding-2015-11-30-om-16.26.39.png" alt="" /><figcaption>Still uit Deutschland 83.</figcaption></figure>
Deutschland 83 is gemaakt door de Duitse RTL, die werft met de kreet: ‘Bildungs-tv, maar dan niet zonder de RTL-ingrediënten seks en spanning en actie.’ Spannend is het inderdaad, en esthetisch ook: de camera glijdt langs bont plastic tuinmeubilair in Oost en zacht uitgelichte schappen vol ontbijtgranen in West, de jarentachtig-interieurs zijn van de mooiste soort, met veel open ruimte waar sigarettenrook doorheen kringelt die wordt uitgeblazen door vrouwen in jurken met grafische prints. En Martin Rauch is een onvervalste held. Terwijl hij natuurlijk het liefst voor zijn zieke moeder zou zorgen, haalt hij, voor zijn vaderland, zo onder de onder de neus van de vijand, de meest gewaagde toeren uit.
Natuurlijk moet zo’n RTL programma voor zowel voormalige DDR- als BRD-inwoners te pruimen zijn. En dat maakt dat Oost en West allebei nogal mild worden dargestellt. Beide regimes hadden zo hun voor- en nadelen, iedereen was slachtoffer van de geschiedenis. Ethische dilemma’s zouden het entertainment ook maar hinderen, en uiteindelijk overheersen de RTL-ingrediënten: Deutschland 83 is spannend, en een tikje gelikt.

Gerelateerd