Bij het uitbreken van de Arabische Lente in 2010 stonden de kranten bol van de lofzangen op de heilzame werking die de opkomst van social media zou hebben op de stand van de democratie in de wereld. Waar de traditionele media in dictaturen waren onderworpen aan een strenge censuur, wisten Egyptische en Tunesische dissidenten honderdduizenden medestanders te mobiliseren op Facebook en Twitter. Voortaan zouden we allemaal beschikken over onze eigen drukpers. Het was niet langer aan de hoofdredacteuren van bladen en televisieprogramma’s om te bepalen wie toegang had tot het publieke debat. Online kon voortaan iedereen zijn of haar zegje doen. Social media werd in die dagen gevierd als het sluitstuk van de democratie.

Fast forward naar het jaar 2025.

Nog geen dag nadat de bestuurders en eigenaren van de grote techbedrijven op de eerste rij zaten voor de inauguratie van president Trump, ontdekten Instagrammers dat ze niet langer konden zoeken op Joe Biden, Barack Obama en Anthony Fauci, de Amerikaanse Jaap van Dissel.

De blokkade maakt eens te meer zichtbaar welke verschuiving zich de afgelopen vijftien jaar heeft voltrokken in ons medialandschap. Waar social media zich aanvankelijk presenteerde als het summum van veelstemmigheid, zijn het uiteindelijk twee miljardairs uit Silicon Valley die samen bepalen welke stemmen het nog waard zijn om gehoord te worden.

Nu de grote platforms zijn gecorrumpeerd door de anti-democratische beweging, is de tijd aangebroken om online weer directe relaties aan te knopen. Op weblogs. Met mails en nieuwsbrieven. Op obscure websites. Of met de digitale weekeditie van Vrij Nederland.