Nadat ze eerder als minister van Veiligheid en Justitie al eens programmamaker Tim Hofman op de korrel nam, richt Dilan Yeşilgöz haar pijlen nu op Bar Laat. De VVD-leider was woedend over een AI-filmpje (een neppert) waarin staatssecretaris Karremans jeugdige vapers aanraadt om over te stappen op cocaïne. ‘Dit is zó over de grens van wat ik dacht een serieuze talkshow te zijn, dat ik het niet kan laten gaan’, aldus Yeşilgöz. ‘Je schaadt de integriteit van mijn club, die dag in dag uit vecht tegen harddrugs en de georganiseerde misdaad. Bah.’

Door zich inhoudelijk te bemoeien met de keuzes van redacties, schaart de VVD-politica zich in een zeer bedenkelijke traditie. Democratische politici respecteren de journalistieke en artistieke ruimte van programmamakers. Zeker waar het satire betreft. Autocraten laten daarentegen geen kans onbenut om het gezag van de vrije pers te ondermijnen.

Deze aanvallen dienen vrijwel altijd om het eigen bestuurlijke onvermogen te maskeren. Poetin, Orbán en Erdoğan hebben kritische media monddood gemaakt, om berichtgeving over hun eigen corruptie en wanbestuur de kop in te drukken. Trump en Wilders laten geen kans onbenut om journalisten af te schilderen als ‘tuig van de richel’ of ‘vijanden van het volk’, om het publiek zo af te leiden van berichtgeving waarin hun dubbelhartige politieke beloften worden ontrafeld.

Ook Yeşilgöz heeft er alle belang bij om het publieke debat over iets anders te laten gaan dan haar eigen politieke merites. De Algemene Rekenkamer publiceerde deze week een rapport waaruit blijkt in welke deplorabele staat zij het ministerie van Veiligheid en Justitie heeft achtergelaten. ‘In tenminste 867 strafzaken klopt de tenaamstelling van verdachten en veroordeelden niet’, aldus de Rekenkamer, waaronder 141 ‘ernstige zedendelicten of geweldsmisdrijven’. Dit is meer dan zomaar een slordige fout. Door de grove administratieve fouten, kunnen onschuldige burgers de dupe worden van strafvervolging terwijl de werkelijke daders vrijuit gaan.

Nog zorgelijker is het feit dat deze (en vele andere) misstand(en) al tien jaar bekend zijn op het ministerie. Oftewel: toenmalig minister Yeşilgöz wist dit, maar deed niets. Liever dan schoon schip te maken en de werkelijke misdadigers te vervolgen, koos ze ervoor om journalisten verdacht te maken terwijl ze geen vinger uitstak om te voorkomen dat onschuldige burgers door administratieve blunders op haar ministerie worden vermalen door de overheid.

Als we willen voorkomen dat Nederland in navolging van Hongarije, Rusland en de Verenigde Staten afglijdt naar een autocratie, moeten we hier een grens trekken. Laat je niet afleiden door wat de VVD-leider zegt, maar kijk naar wat ze feitelijk doet. Het verdacht maken van televisieredacties, maakt het land geen millimeter veiliger. Het op orde brengen van de administratie van Justitie wel. Maar wellicht vergt dit meer bestuurlijke capaciteiten dan we van het huidige leiderschap van de VVD mogen verwachten.