Een heilzame weg
De Tweede Kamer debatteerde deze week over het tot mythische proporties opgeblazen rapport van Mario Draghi, over de staat van de Europese economie. Hoewel vrijwel geen enkel Karmerlid het rapport zelf daadwerkelijk gelezen lijkt te hebben, is de consensus over wat ons te doen staat met de aanbevelingen van Draghi groot.
Draghi luidt de noodklok over de Europese economie. Deze zou achterblijven bij de Amerikaanse en de Chinese. Als we niet snel honderden miljarden investeren in onze industrie, en meer (financiële) ruimte creëren om een eigen Europese tech- en AI-sector te ontwikkelen, zoals deze in de Verenigde Staten wel bestaat, zijn we reddeloos verloren.
Maar is dat wel zo?
Wanneer we de prestaties van de Nederlandse economie afzetten tegen de Amerikaanse, doen wij het hier helemaal niet slecht. Bovendien lijkt de groeivertraging van de Europese economie deels samen te hangen met de versnelde verduurzaming van ons continent.
Op korte termijn kun je inderdaad snellere groei realiseren door vast te houden aan verouderde fossiele verdienmodellen, zoals de Amerikanen doen. De kosten van niet verduurzamen vallen grotendeels in de (nabije) toekomst. De ecologische én economische schade door klimaatverandering op de lange termijn zijn daarentegen amper te overzien. Door nu versneld te vergroenen, creëren China en Europa de voorwaarden om de economie ook in de toekomst vitaal te houden.
ASML bewijst bovendien dat het in een klein land als Nederland nog altijd mogelijk is om eigen techkampioenen tot wasdom te laten komen.
Je kunt je bovendien afvragen hoe nastrevenswaardig het is om het Amerikaanse techbeleid te kopiëren. Silicon Valley heeft bovenal een smalle steenrijke elite gecreëerd, die met de scepter zwaait over technologieën die onze samenleving blijvend hebben veranderd. De macht over deze tech is op geen enkele wijze gedemocratiseerd. Sterker nog: het heeft er alle schijn van dat de techbazen hun positie gebruiken om democratieën te verlammen.
Het rapport-Draghi staat vol lovenswaardige aanbevelingen, maar voor we deze opvolgen, moeten we eerst een andere vraag beantwoorden. Wat is de waarde van (nog meer) economische groei, wanneer deze ten kosten gaat van democratische verworvenheden en een leefbaar klimaat voor onze kinderen?
Als de toekomst van ons continent ons lief is, doen we er verstandig aan om op zoek te gaan naar een eigen Europees economisch model voor de 21ste eeuw. De Amerikanen zijn met hun blinde vertrouwen in het aandeelhouderskapitalisme een heilloze weg ingeslagen. Laat ons als Europeanen bouwen aan een economisch model waarin de industrie- en techsector daadwerkelijk in dienst staan van de samenleving.