Niet eerder sinds de oprichting van de Free Press Index was het zo slecht gesteld met de persvrijheid als nu. Voor de eerste keer is de gemiddelde score van de vrije pers wereldwijd aangemerkt als ‘moeilijk’. Van de 23 landen waar de persvrijheid in 2013 nog het predicaat ‘goed’ kreeg, zijn er nu nog zeven over.

Naast de frontale aanvallen op nieuwsorganisaties door despoten als Poetin, Erdogan, Orbán en Trump identificeert Reporter Without Borders de dominantie van Amerikaanse techbedrijven ook als een steeds grotere bedreiging voor de vrije pers. Mediabedrijven verdienen hun geld van oudsher goeddeels met de verkoop van advertenties. Adverteerders besteden een steeds groter deel van hun budget bij mondiale techbedrijven als Meta, Apple, Google en Amazon – ook in Nederland.

Om onafhankelijk te kunnen blijven berichten, volstaat het niet om de persvrijheid juridisch goed te borgen in de wet. Journalisten kunnen hun werk uitsluitend doen wanneer uitgevers voldoende opbrengsten weten te genereren om de salarissen te betalen.

Nederland behoort samen met Ierland, de Scandinavische landen en Estland tot de laatste zeven landen waar de persvrijheid nog een voldoende scoort. Mede dankzij het relatief grote aantal betalende abonnees van kranten en tijdschriften weet de vrije pers zich bij ons gelukkig nog behoorlijk te handhaven. De vraag is alleen: voor hoe lang nog?

De leider van de grootste coalitiepartij noemt journalisten ‘tuig van de richel’. BBB-leider Caroline van der Plas bemoeit zich in de Tweede Kamer met de journalistieke koers van de NOS. En het kabinet morrelt aan de financiering van de publieke omroep.

Dit weekend staan we stil bij tachtig jaar vrijheid. Deze vrijheid behelst veel meer dan het recht om eens in de vier jaar een stem te mogen uitbrengen. Of om niet te worden vermoord door een buitenlandse bezetter. Vrijheid kan alleen bestaan in een samenleving waarin burgers het recht hebben om zichzelf te informeren. Hiervoor is de overleving van de vrije pers cruciaal.

In een wereld waarin advertentiegelden worden gekaapt door Amerikaanse techreuzen en politici de budgetten voor publieke omroepen korten, worden wij journalisten steeds afhankelijker van de steun van betalende leden en abonnees. Namens onze hele redactie wil ik jou daarom hartelijk bedanken voor je steun aan Vrij Nederland. Alleen samen houden we de persvrijheid levend.