<div class="lead">
Een nieuw boek werpt een ander licht op de drooglegging in de Verenigde Staten. Hoe men in honderd jaar van penal state naar nanny state ging.
</div>
Het heeft een zekere flair: met je Bionade, Wostok of Club Mate in de kroeg staan. Nee hoor, even geen biertje: ik drink een maandje niet. Zelfbeheersing als een zuiveringsritueel, het liefst jaarlijks. Dry january, <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Dry_January" target="_blank">noemt</a> men het elders, samengetrokken tot <a href="http://nl.urbandictionary.com/define.php?term=Dryuary" target="_blank">dryuary</a>, een woord waarvan je direct zin krijgt in een borrel.
In Engeland heeft het voornemen dit jaar een laagje extra urgentie gekregen. Vorige week vrijdag publiceerde het landelijk gezondheidsbureau een nieuwe richtlijn voor verantwoord alcoholgebruik. De nieuwe richtlijn is de eerste in twintig jaar en met het resultaat zijn ze aan de overkant van de Noordzee weinig blij. In plaats van 21 eenheden alcohol mag de Brit er nog slechts 14. Een ‘eenheid’ staat ongeveer gelijk aan een half biertje en dus moeten de Britten zich wekelijks voortaan beperken tot zeven pilsjes.
Het is even schrikken, voor onze toch niet als bescheiden drinkebroers bekend staande buren. Gaat alcohol het nieuwe roken worden, met gezellige drinkers als paria’s, <a href="http://www.theguardian.com/commentisfree/2016/jan/08/the-guardian-view-on-new-alcohol-limits-how-much-advice-is-too-much" target="_blank">vroeg</a> The Guardian zich al af. Ze pakken de gewone man zijn pleziertje af, <a href="http://www.express.co.uk/comment/columnists/leo-mckinstry/631175/Leo-McKinstry-scaremongering-alcohol-becoming-joke" target="_blank">huiverden</a> de <a href="http://www.thestar.co.uk/news/your-say/complete-scaremongering-1-7671839" target="_blank">tabloids</a> erop <a href="http://www.dailymail.co.uk/health/article-3394679/Why-killjoy-new-alcohol-rules-just-plain-wrong-devastating-critique-award-winning-writer-alcohol-affects-health.html" target="_blank">los</a>.
Alcohol, discipline, moraal en klasse: ze hangen als vanouds samen. In Amerika verscheen vorige maand The War on Alcohol van historica Lisa McGirr. In haar boek weerlegt McGirr de mythe van Amerika tijdens de drooglegging. Van die periode overheerst een gezellig beeld van stiekeme stokerijtje, spannende speakeasy’s en feestjes met Gatsby-achige glamour. Maar de werkelijkheid was grimmiger. De lobby voor een radicaal verbod slaagde volgens McGirr, doordat verschillende partijen de handen ineensloegen in het beschermen van de gezonde Amerikaanse ziel. Tegen alcohol, maar vooral ook tegen een drankcultuur die samen zou hangen met grote groepen &#8216;bandeloze zwarten&#8217; en binnenkomende immigranten. ‘Alcoholism threatens the destruction of the white race,’ citeert McGirr een toenmalige Harvard-professor.
De handhaving van het alcoholverbod ontwikkelde zich dan ook tot een keihard regime, waaraan ook veel vrijwilligers van de Ku Klux Klan meededen. Feitelijk, schrijft McGirr, zien we hier de kiem van de Amerikaanse penal state, de strafrechtsstaat, van de disciplinerende overheid en van de keiharde aanpak van (kleine) criminaliteit die heeft geleid tot een Amerika met het hoogste percentage gevangenen ter wereld. Hoewel de war on alcohol in 1933 voorbij was, werd wel de basis gelegd voor de latere war on drugs, die de lagere sociale klassen, en voornamelijk zwarten, in de VS nog altijd het hardst geraakt.
McGirr trekt die vergelijking zelf expliciet. ‘Ik hoop dat we richting een nieuwe New Deal gaan voor zij die de dupe zijn geworden van de selectieve en vaak discriminerende uitvoering van de war on drugs,’ zei ze <a href="http://www.nytimes.com/2015/12/31/books/lisa-mcgirr-discusses-the-war-on-alcohol-and-the-legacy-of-prohibition.html" target="_blank">onlangs</a> tegen de New York Times. Dat er in Amerika inmiddels talloze experimenten worden gedaan met de legalisering van soft drugs geven haar hoop.
Bijna honderd jaar na de drooglegging lijkt dat de meest recente erfenis. Niet dat de houding tegenover alcohol in de VS nu trouwens de meest gezonde is. Een biertje opentrekken op je stoep kan je nog altijd op een fikse boete komen te staan. Maar ontmoedigen, dat doet men tegenwoordig liever en effectiever met een nudge, met een zachte hand en een schouderklop.
Ook in Groot-Brittannië trouwens. Het grootste schrikbeeld van de dranklustige Brit is tegenwoordig misschien wel zijn mate die in de pub opeens voor een colaatje gaat.

Gerelateerd