<div class="wpg-element paragraph">
<h3>Wraak als levensdoel</h3>
<p>Vijftig jaar te laat heb ik De graaf van Montecristo gelezen. Wat zou ik daarvan genoten hebben toen ik vijftien was. Nu ergerde het mij dat het boek met een behangerskwast is geschreven. Ook stoorde mij het onvermogen van de schrijver om zijn personages tot leven te wekken. Vooral de hoofdpersoon zelf, de graaf, is een levenloos, schimmig karakter. Desondanks heb ik het boek ademloos verslonden, ben ik een heel weekend lang ondergedompeld geweest in deze vendetta.</p>
<p>Gelet op de immense afmetingen van de roman (bijna 1200 pagina’s) is het opmerkelijk dat het verhaal zich zo gemakkelijk laat samenvatten. Een jongeman wordt er op de dag van zijn verloving ingeluisd door drie rivalen. Zij vervaardigen een anonieme brief waarin zij hem ervan beschuldigen dat hij in een complot zit om Napole­ons verbanning op Elba ongedaan te maken. Een officier van justitie tuint erin en de jongeman verdwijnt in de gevangenis. </p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Daaruit weet hij na veertien jaar op spectaculaire wijze te ontsnappen, maar niet dan nadat hij van een stervende medegevangene heeft gehoord dat zich op het eilandje Mon­te­cris­to een schat bevindt. Die schat haalt hij op, en het immense fortuin wordt vervolgens gebruikt om de drie rivalen alsmede de officier van justitie te gronde te richten. Driehonderd pagina’s telt het eerste deel van het verhaal tot aan het hoogtepunt van de roman: de ontsnapping. Maar liefst negenhonderd pagina’s besteden Dumas en degene die hem bij het schrijven heeft geholpen – de geschiedenisleraar Maquet – aan de wraak.</p>
<p>Uiteindelijk, en dat is strikt genomen het enige echt literaire trekje aan deze roman, vraagt de hoofdpersoon zich af of hij niet te ver is gegaan bij de bevrediging van zijn wraakzucht. Als lezer heb je je dan, juist omdat de graaf zo’n kleurloos karakter is, zo grondig geïdentificeerd met de hoofdpersoon dat je denkt: nee hoor, heel goed dat je die rotlui stuk voor stuk vermorzeld hebt. Door dit grootse werk worden je primitiefste, meest dierlijke instincten gewekt.</p>
<p>Want groots is het, alle bezwaren ten spijt. En ongemeen spannend. Een ijzersterk verhaal, juist omdat het zo simpel van opzet is. Ik geloof dat het boek minstens dertig keer verfilmd werd. Er zijn televisieseries van gemaakt, en musicals. Maar nooit eerder verscheen een integrale vertaling in het Nederlands. Ik kan mij ook wel voorstellen dat je als vertaler de verleiding moeilijk kunt weerstaan hier en daar wat nutteloze uitwijdingen te schrappen. Vertaler Jan Mysj­kin heeft dat niet gedaan, en schreef bovendien een uitmuntend nawoord met daarin het prachtige verhaal over de driejarige Dumas, die zo kwaad was dat zijn vader overleed dat hij een geweer dat twee keer zo groot was als hijzelf van de muur haalde en alle trappen op sleepte naar de zolderkamer. Daar deed hij het dakraampje open, richtte het geweer op de lucht en schoot. ‘Om God te doden die mijn vader gedood heeft,’ aldus de driejarige peuter. Toen reeds was er dus sprake van een vendetta; het is niet vreemd dat deze schutter later een roman schreef waarin platte wraak het hoofdmotief is. Je vraagt je af of Vestdijk, die ook een roman schreef over wraak in termijnen, door deze pageturner op het idee voor Op afbetaling kan zijn gekomen. </p>
<p><i>Alexandre Dumas, De graaf van Montecristo, L.J. Veen, 1177 p. € 49,90 (tot 31/3), € 54,90 (daarna)</i></p>
</p></div>


Wraak als levensdoel

Gerelateerd