<div class="lead">
<p class="p1">Twee jaar lang vroegen we honderden wetenschappers oplossingen te geven voor complexe actuele vraagstukken. In deze voorlopig laatste aflevering van de Oplossers zoeken we naar de beste antwoorden. Gegarandeerd interessant gespreksvoer voor feestjes.</p>
</div>
<p class="p_1">Vorige week werd bekend dat het gehackte Gmail-account van minister Henk Kamp minimaal één staatsgeheim bevatte. Promovendus cybersecurity Axel Arnbak schetst een dreigende catastrofe: binnenkort hebben niet 1, maar 7 miljard mensen toegang tot internet. ‘Als ik een arme Afrikaanse boer ben, kan ik straks kiezen: ga ik de hele dag rondsjouwen met mijn koopwaar of gebruik ik een botnet waarmee ik in een kwartiertje de creditcardgegevens van rijke westerlingen kan binnenvegen?’</p>
<p class="p_1"><q class="pull-left">Start een rijksvaccinatieprogramma voor computers</q></p>
<p class="p_1">Cybercrime heeft de toekomst. Zeker omdat giganten als Microsoft, Oracle of Symantec ons hebben overspoeld met ‘slecht beveiligde, archaïsche software’. Er zit dus maar één ding op: ‘We hebben een soort Rijksvaccinatieprogramma voor computers nodig. Want we zijn nu erg kwetsbaar, terwijl technieken voor goede encryptie en beveiliging gewoon bestaan.’</p>
<h5 class="p_1">Bermmonumentjes</h5>
<p>Smartphones, slecht weer en een grote toename van auto’s op de snelwegen, leidden de afgelopen weken weer tot veel ongelukken. Hoogleraar etnologie Peter Jan Margry kwam met een mooie oplossing om het aantal verkeersdoden tegen te gaan. Volgens hem heeft de samenleving al decennialang een eigen <span class="Cursief">grassroots</span>-instrument om weggebruikers te waarschuwen voor de gevaren van onverantwoord rijgedrag: bermmonumentjes. ‘Deze privémonumenten langs de wegen zijn niet alleen uitingen van verdriet en rouw, maar spreken tegelijk andere weggebruikers aan op hun rijgedrag.’</p>
<h5 class="p_1">Legeflessenloterij</h5>
<p class="p_1">We gooien te veel weg. Hoogleraar evolutionaire psychologie Mark van Vugt stelde een oplossing voor om het huishoudafval te verminderen: een legeflessenloterij. ‘Keer in één keer een hoofdprijs uit, in plaats van voor elke fles een klein bedrag. Loterijen hebben een grote aantrekkingskracht. Mensen willen best plastic flessen inzamelen als ze er iets voor terug krijgen. Dat noemen we het reciprociteitsprincipe, dat diep in de menselijke psyche zit verankerd.’</p>
<h5 class="p_1">Pil-loze week</h5>
<p class="p_1">De vraag hoe Nederland zo snel mogelijk meer vrouwen in topfuncties krijgt, is onverminderd urgent, zoals ook blijkt uit de mislukte zoektocht van de PvdA naar een vrouwelijke lijsttrekker. In 2014 vond het kabinet dat binnen twee jaar tijd minstens 30 procent van de topfuncties in het bedrijfsleven door vrouwen moest worden bezet. Inmiddels is de streeftermijn met vier jaar verlengd.</p>
<p class="p_1">Econoom Thomas Buser deed met collega’s een gedragsexperiment, waaruit bleek dat de competitiedrang van vrouwen gerelateerd is aan de menstruatiecyclus. Vrouwen die de anticonceptiepil slikken, blijken twee keer zo competitief ingesteld in hun pil-loze week. ‘Als het progesteronniveau hoog is, daalt de competitiedrang.’</p>
<p class="p_1"><q class="pull-left">Check je progrestoronlevel bij sollicitaties</q></p>
<p class="p_1">Tip voor vrouwen die solliciteren op topfuncties: hou rekening met je progesteronniveau bij het inplannen van je sollicitatiegesprek.</p>
<h5 class="p_1">Open klasdeuren</h5>
<p class="p_1">De kwaliteit van het onderwijs moet omhoog om schooluitval te voorkomen. Op basis van haar promotieonderzoek concludeerde onderwijskundige Lisa Gaikhorst dat scholen beter hun best moeten doen om een open cultuur te kweken waarin ervaren docenten intensief samenwerken met beginnende docenten die de nieuwste onderwijsinzichten kennen. Die open cultuur mag ook best letterlijk tot uiting komen, meende Gaikhorst. ‘Zet de deuren van de klaslokalen vaker open.’</p>
<h5 class="p_1">Virtual reality exposure therapy</h5>
<p class="p_1">Sommige Nederlanders, onder wie de samenstellers van deze rubriek, verheugen zich inmiddels meer op het jaarlijkse Sint-ritueel van demonstraties bij de intocht en verhitte Piet-debatten binnen de familie dan op het heerlijk avondje zelf. Om het wederzijdse begrip te vergroten, stelde informaticus Tibor Bosse een variant voor op de ‘virtual reality exposure therapy’. ‘We kunnen een game ontwikkelen waarmee je iemand letterlijk in de schoenen van de ander plaatst. Zo kan je ervaren hoe het is om racistisch bejegend te worden. Dat kan zeer realistisch overkomen. Omgekeerd kunnen anderen ervaren hoe het voelt als een traditie opeens wordt afgepakt.’ Deze vorm van therapie wordt momenteel gebruikt bij patiënten met angststoornissen – met uitstekend resultaat.</p>
<h5 class="p_1">Fluorescerende dieren</h5>
<p class="p_1">Oogschade en afgerukte vingers vragen om een alternatief voor die andere decembertraditie – oudejaarsvuurwerk. Disneyworld organiseert dit jaar een vuurwerkshow met 300 kleurrijke drones. Nog meer <span class="Cursief">ooohs</span> en <span class="Cursief">aaahs</span> verwachten wij van de oplossing van microbioloog Maikel Boot, waarbij dieren worden ingezet die in het donker licht geven. Op basis van genetische modificatie bestaan inmiddels niet alleen fluorescerende vissen, maar ook <span class="Cursief">glow in the dark</span> katten en varkens. ‘Je kan die dieren trainen en een lichtshow laten geven. Misschien een leuke optie voor een dierentuin zoals Artis. Dat is nog nooit eerder gedaan, hoogstwaarschijnlijk vanwege ethische bezwaren.’</p>
<h5 class="p_1">0 of 42?</h5>
<p class="p_1">Is er ook een Beste Oplossing Aller Tijden? We legden de vraag voor aan een aantal van onze vaste oplossers. Neurobioloog Sicco de Knecht geeft ‘het getal nul’ een grote kans. Deze Indiase uitvinding heeft volgens hem voor een ware revolutie gezorgd in de wiskunde en het begrip van de wereld om ons heen. ‘Het nadenken over de waarde nul in verschillende systemen zoals tellen, temperatuur of coördinaten, maakt dat je actief moet stilstaan bij omslagpunten, minima en andere concrete begrenzingen.’</p>
<p class="p_1">Roboticus Arnoud Visser is het niet met hem eens. ‘Het antwoord is natuurlijk 42.’ Veel wetenschappers zullen weten dat hij daarmee verwijst naar ‘het antwoord op de ultieme vraag over Het Leven, Het Universum en Alles’, zoals berekend door supercomputer Deep Thought in de serie <span class="Cursief">The Hitchhiker’s Guide to the Galaxy</span>. ‘Deze sciencefiction heeft wetenschappers onder meer geïnspireerd tot het ontwikkelen van super-schaakcomputer Deep Blue en andere vormen van kunstmatige intelligentie. Uiteindelijk hopen wetenschappers zo een computer te creëren die intelligenter is dan de mens.’</p>
<p class="kader">


Michiel Hulshof

Frake Schermer