<div class="lead">De weerstand tegen E-nummers getuigt van een breedgedragen wantrouwen tegen de wetenschap. Lieve lezer, laat de Alleseter niet hangen. Behoud uw verstand.</div>
U leest Vrij Nederland. Ik ken u niet persoonlijk, maar ik heb wel een beeld voor ogen: u bent een kritisch burger, grotendeels hoogopgeleid met een brede maatschappelijke interesse en een bovengemiddelde bereidheid om u ergens in te verdiepen. U heeft ook een abonnement op een grote kwaliteitskrant, derhalve heeft u het waarschijnlijk al eens voorbij zien komen: Honig schaft de E-nummers af.
Die discussie is niet nieuw. Ja, in theorie zijn alle E-nummers veilig, want doorgelicht door de EFSA, de Europese voedselautoriteit. Toch zijn ze lang niet allemaal onomstreden. In veel gevallen gaat het om ongefundeerde stemmingmakerij. Maar wat ook waar is: er zijn additieven verboden die vroeger netjes zo’n ‘veilig’ E-nummertje hadden. Voortschrijdend inzicht heet dat. Het kan dus geen kwaad om er kritisch naar te blijven kijken.
Dat Honig overstag gaat, is wel nieuw. In de kakofonie van gezondheidshypes, voedselgoeroes en slanke diëtisten met een hagelwit gebit klinkt het namelijk luider dan ooit: we zijn tegen E-nummers! Dat bekt lekker: tegen additieven, voor natuurlijk! Maar het slaat niet echt ergens op om heel erg tegen vitamine C (E300) en zuurstof (E948) te zijn. Pick your battles. Voor het gemak maar gewoon tegen alle E-nummers zijn, dat is nogal een ongeïnformeerd onderbuikstandpunt. Misschien mogen we, onder elkaar, wel zeggen: gewoon een beetje dom. Dat hoef ik u niet meer uit te leggen, toch? Toch?!
<a data-ga-category="embedded-article" data-ga-action="clicked" data-ga-label="" href="https://www.vn.nl/moreel-verwerpelijk-al-die-voedselgoeroes/" class="article-embed article-embed--right">Lees ookMoreel verwerpelijk, al die voedselgoeroes3 augustus 2016</a>De laatste maanden is er in de media veel aandacht geweest voor ‘gezondheidshypes’, de zin en vooral de onzin ervan. Dat is mooi: de zelfuitgeroepen voedselgoerettes kunnen niet meer zonder tegenspraak hun lulkoek met agavestroop rondtetteren. Ook wordt bevraagd waar die merkwaardig grote aantrekkingskracht van het dieet als levensstijl toch vandaan komt. De gretigheid waarmee de hypes omarmd worden, de ijver waarmee ze beleden worden en de overtuiging waarmee ze verkondigd worden, dringen de vergelijking met religie op. Voedselriten bieden houvast in een geseculariseerde samenleving. Het dieet als levensstijl biedt gemeenschapszin in de vorm van Facebook-groepen en tegelijkertijd een manier om je te onderscheiden als groep of individu.
De populariteit van de voedselhypes en plotselinge epidemie van gluten-intolerantie lijkt echter geworteld in een veel breder maatschappelijk fenomeen, dat ook aan de basis ligt van bijvoorbeeld de modieuze, seculiere anti-vaccinbeweging. Een groeiend aantal mensen in de westerse ontwikkelde wereld heeft last van anomie: een hardnekkig wantrouwen in van alles dat geïnstitutionaliseerd is, van media tot wetenschap tot rechtspraak. Als groep worden zij aangeduid als postmaterialisten of neoromantici.
Het neoromanticisme is een uiting van ‘een ongemak dat veel westerlingen voelen met de moderne samenleving’, legt wetenschapsjournalist Hidde Boersma uit op <a href="https://decorrespondent.nl/5179/het-wantrouwen-tegen-de-wetenschap-wat-kunnen-we-daar-aan-doen/548737941180-2b58199e" target="_blank">De Correspondent</a>. Deze groep ziet ‘problemen als klimaatverandering en vervuiling als onherroepelijk gevolg van de moderne, hoogtechnologische samenleving. Ze verlangen terug naar een tijd waarin het leven overzichtelijker was.’ Kernbegrippen zijn herwaardering van intuïtie en emotie, en een drang tot non-conformisme. Boersma is kritisch. Het is nostalgie zonder historische basis, legt hij uit. Want dat het in die ‘natuurlijke’ samenleving van voor de moderne gemakken en technologische vooruitgang vooral afzien en misère was (honger, armoede, ziektes), dat doet er niet toe. Het begrip ‘waarheid’ is in deze groep zo sterk geïndividualiseerd dat gevoelens dezelfde waarde krijgen als feiten. Het gaat niet om feiten, maar om wat goed voelt.
Dat klinkt bekend: terug naar de natuur, lekker lokaal, niets eten dat je oma niet als eten zou herkennen, en weg dus met al die E-nummers.
Boersma kreeg behoorlijk wat naar zijn hoofd geslingerd na die publicatie. Wat blijkt: neoromantici lezen De Correspondent. Het zijn namelijk vooral hoogopgeleide, stedelijke, witte twintigers tot veertigers. Zeg maar: onze intellectuele elite. Kai su, teknon?
Lieve lezer, laat mij alsjeblieft niet in de steek. Als zelfs u niet meer nadenkt, dan is het einde zoek.
Kan het kwaad om te streven naar voedsel met minder conserveringsmiddelen? Zeker niet. Niet goed nadenken voordat je iets roept kan dat wel. Wie denkt dat we nu middels actieve burgerparticipatie het bedrijfsleven ter verantwoording hebben geroepen, komt bedrogen uit. Want wat gebeurt er: E621 gaat eruit. Maar de soep moet wel lekker blijven. Dus stopt Honig er gistextract in. Daar zit ook MSG in (mono-natriumglutamaat = ve-tsin = E621). Alleen, dat hoeft er dan niet bij te staan. Dat het in werkelijkheid echt zeer onwaarschijnlijk is dat uw hoofdpijn/vermoeidheid/winderigheid daadwerkelijk door die ve-tsin veroorzaakt wordt, is niet relevant. Waar het om gaat, is dat je nu ook niet meer kan controleren of het erin zit. Aan de andere kant: dan zijn we misschien ook van dat gelul af.

Gerelateerd