Wat is er nog liberaal aan de VVD?

Columns van de week

Amber Wiznitzer en Chard van den Berg

<div class="lead">
Voor ze VN-redacteur was, werkte Ursula den Tex als ontwerpster in de drukkerij. Daar leerde ze typografen kennen: de intellectuelen van de arbeidersklasse. In 1978 neemt ze afscheid, van de vakman én het vak.
</div>
<div class="info-box">
Op 18 mei verscheen het boek De gouden jaren van het linkse levensgevoel: het verhaal van Vrij Nederland door John Jansen van Galen. Oud-redacteuren van VN tippen hun favoriete verhaal. Vandaag: <a href="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2016/05/Ursula-den-Tex-over-de-typografen.pdf" target="_blank">Ursula den Tex in de drukkerij</a>.
</div>
Op de foto uit 1970 of 1971 sta ik bij in lood gezette pagina’s van Vrij Nederland. Ik ben bezig met het corrigeren van de drukproeven, dat hoorde bij het werk van de redacteuren. Soms hielp je ook mee met de correctie op het lood. Een foute regel peuterde je met een pincetje uit het lood en de gecorrigeerde zette je er in terug. Zo tastbaar was tekst toen nog.
<q class="pull-left">Een foute regel peuterde je met een pincetje uit het lood en de gecorrigeerde zette je er in terug.</q>
Het echte werk deden de typografen. Dit artikel is een eerbetoon aan twee van deze professionals die jarenlang de pagina’s van Vrij Nederland hebben opgemaakt. Ik houd van hun vakmanschap, van de verwevenheid van hun leven met de journalistiek en met het socialisme van weleer. In 1978 zijn ze op het punt gekomen dat het einde van hun baan én van hun vak zich aandient. Hun verhaal is nu sociale geschiedenis, de persoonlijke samen met de algemene. De vorm waarin ik mij als journalist altijd het meest thuis heb gevoeld.
Dit artikel hoort ook bij mijn eigen geschiedenis. Mijn eerste baan was als ontwerpster bij de Stadsdrukkerij van Amsterdam, waar ik het soort typografen leerde kennen dat tot de intellectuelen van de arbeidersklasse gerekend werd. Ik hoorde hun verhalen over de crisistijd en over het leven van hun ouders en over de drank die zij nooit zouden aanraken, want wat ze als kind hadden meegemaakt… Voor zover ik die geschiedenissen niet direct uit de eerste hand heb gehoord, leerde ik ze kennen dankzij de chef van de studio, mijn baas Arnold Clerkx, die op zijn manier oral history verzamelde. Ik heb daar op de Stadsdrukkerij van Amsterdam veel opgestoken, wat zijn vervolg heeft gehad in mijn verdere leven, in technische en in politieke zin.
<a href="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2016/05/Ursula-den-Tex-over-de-typografen.pdf" target="_blank">Lees het &#8216;Het afscheid van de opmakers van Vrij Nederland&#8217; hier</a>, nog nét gedrukt.

De laatste typografen van Vrij Nederland