Zieke invloed op de universiteit

Columns van de week

Teun van de Keuken en Amber Wiznitzer

<div class="wpg-element paragraph">
<p><b>Ontwikkelingsorganisatie SNV is vooral goed voor haar directeuren. Zij worden het best betaald in de branche.</b></p>
<p>SNV Nederlandse Ontwikkelingsorganisatie is zo goed als onbekend. Toch is het een van de grootste ontwikkelingsorganisaties van Nederland. Tot 2015 krijgt SNV jaarlijks bijna negentig miljoen euro subsidie.  Terwijl branchegenoten als Oxfam Novib en Cordaid de afgelopen maanden door ex-minister Bert Koenders werden gedwongen allianties te sluiten om zo hun efficiency te vergroten en organisaties als Stop Aids Now en Solidaridad geen geld meer kregen, wist SNV zich aan de slachting te onttrekken.</p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Toch is het al jaren tobben met SNV. In de jaren zestig begonnen als uitzendorganisatie voor idealistische technici die tegen onkostenvergoeding de wijde wereld introkken om putten te slaan, groeide SNV in de jaren tachtig uit tot een apparaat met zeshonderd gespecialiseerde en goedbetaalde ontwikkelingswerkers. In de jaren negentig kwam er steeds meer kritiek, van onder meer de Rekenkamer. SNV-programma&#8217;s werden niet deugdelijk geëvalueerd, harde resultaten bleven onduidelijk en SNV&#8217;ers verdrongen in veel arme landen goed opgeleid lokaal personeel. Verder was de nauwe band met het ministerie een sta in de weg voor goed toezicht, concludeerde de Rekenkamer. De onafhankelijke Inspectie Ontwikkelingssamenwerking en Beleidsevaluatie (IOB) constateerde in 1998 dat de financiële administratie veel beter kon.</p>
<p>SNV beloofde beterschap. Reorganisatie volgde op reorganisatie. In 2007 beschreef Vrij Nederland onder de kop <a href="https://www.vn.nl/Standaard-Media-Pagina/Dure-armoedebestrijders.htm" class="normal" title="https://www.vn.nl/Standaard-Media-Pagina/Dure-armoedebestrijders.htm">&#8216;Dure armoedebestrijders&#8217; </a>hoe vanaf september 2000 onder leiding van voormalig PvdA-Kamerlid Thea Fierens dure externe adviseurs werden binnengehaald die SNV moesten veranderen in een zelfstandig adviesbureau. Er vonden bijeenkomsten plaats in sjieke conferentieoorden, directeuren werden om de haverklap ingevlogen, het meubilair werd vervangen.</p>
<p>De interim-directeur werd riant voor haar diensten betaald met een maandvergoeding van € 28.000. In totaal ontving Fierens in 2000 voor vier maanden werk € 125.967 en in 2001 € 327.239. Dat laatste bedrag is fors meer dan de directeur van de Hartstichting. Hij moest in 2004 opstappen nadat collectanten weigerden nog langer de straat op te gaan. De Hartstichting stelde het directiesalaris naar beneden bij. Bij SNV zal dat niet snel gebeuren, want de organisatie heeft geen donateurs.</p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph-quote">
<blockquote>
<p>&#8211; Voormalig PvdA-Kamerlid Thea Fierens kreeg per maand € 28.000,-</p>
</blockquote>
</div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>In het jaarverslag 2008 beschrijft de organisatie enkele successen. Zo hielp SNV in Cambodja met het opzetten van de toerisme-industrie, waaraan de arme bevolking ook geld kan verdienen. In Brussel wist SNV de markt voor Ethiopische honing open te breken. Gevolg: een sterke stijging van de honingproductie in dat land. En in Bangladesh hielp SNV lokale organisaties bij het opzetten van biogasprojecten.</p>
<p>In 2006 kreeg SNV van externe wetenschappers, die in opdracht van het ministerie de organisatie doorlichtten, een pluim. SNV was succesvol omgebouwd van projectuitvoerder naar adviseur. Maar er klonk ook kritiek. Nog steeds is niet duidelijk of SNV met haar advieswerk nou werkelijk een bijdrage levert aan de bestrijding van de armoede in de Derde Wereld.</p>
<p>Efficiëntie is &#8216;niet het sterkste punt&#8217; van SNV concludeerden de onderzoekers verder. Oorzaak volgens hen: het ontbreken van &#8216;financiële prikkels&#8217;. Niet zo vreemd, omdat de organisatie al sinds jaar en dag geld krijgt van het ministerie. SNV is volgens het rapport een &#8216;naar binnen gerichte organisatie&#8217;, als gevolg van de opeenvolgende reorganisaties, waar het personeel veel tijd aan kwijt is. Verder waren de onderzoekers &#8211; net als in de jaren negentig &#8211; kritisch over de relatie tussen het ministerie en SNV. Was die relatie aanvankelijk te hecht, nu is de controle op SNV juist te losjes.</p>
<p>Na publicatie van het rapport beloofde SNV het ministerie de kritiekpunten &#8216;actief en serieus&#8217; op te nemen om zo &#8216;de impact&#8217; te vergroten. De organisatie behield haar uitzonderingspositie en kreeg voor de ongekend lange periode van negen jaar subsidie toegekend.</p>
<p>De SNV-leiding laat zich royaal belonen. Directeur Dirk Elsen verdiende in 2008 bruto € 151.634 exclusief pensioen en sociale lasten, zo blijkt uit het jaarverslag. Mededirecteur Annemiek Jenniskens, die de regiokantoren aanstuurt, ontving bruto € 131.758. In 2009 is er een managing board gekomen onder leiding van Elsen met daarin ook Jenniskens, Courtney Bickert (hoofd fundraising) en de onlangs benoemde financiële man Jan Boekelman. Hun salarissen wil SNV niet openbaar maken.</p>
<p>De hoogte van de salarissen is opmerkelijk. Collega&#8217;s van reguliere medefinancieringsorganisaties mogen op grond van de Code Wijffels niet meer verdienen dan een directeur-generaal bij de rijksoverheid: € 121.000. De directeur van Oxfam Novib verdient € 96.143 en die van Cordaid € 111.685. Kees Zevenbergen werkte tot 2008 bij SNV. Hij is kritisch over zijn voormalig werkgever. &#8216;Een van SNV&#8217;s taken is het overdragen van haar rol aan lokale consultants. Zo wordt de adviesrol van SNV op termijn overbodig. Dat proces gaat mijns inziens wel erg langzaam. En vier directeuren, waar is dat nou voor nodig?&#8217; Ook voormalig hoofd voorlichting Han Baartmans verbaast zich: &#8216;Het hoofdkantoor, dat altijd &#8220;het waterhoofd&#8221; werd genoemd, is eerder drastisch afgeslankt. En nu is het dus weer opgepoetst met heel zware functies.&#8217;</p>
<p>Directeur Elsen en zijn collega Jenniskens reageren defensief als het over hun salaris gaat. Ze beroepen zich op afspraken met het ministerie dat ze, volgens Jenniskens, &#8216;op een redelijk directieniveau&#8217; zouden worden betaald. Er zijn nooit bezwaren geuit tegen hun salariëring: &#8216;In elk geval niet in ons bijzijn.&#8217;</p>
<p>Voorzitter van de Raad van Toezicht van SNV Lodewijk de Waal is verantwoordelijk voor de toegekende salarissen. De voormalig FNV-voorman en strijder tegen de graaicultuur, verklaart: &#8216;Dit salaris past bij de taken en verantwoordelijkheden van een directeur van een grote, professionele ontwikkelingsorganisatie. Dirk Elsen geeft leiding aan een organisatie van 1400 medewerkers wereldwijd met een jaarlijkse omzet van bijna honderd miljoen euro.&#8217;</p>
<p>Bij het ministerie klinkt een ander geluid. Een woordvoerder laat weten dat de zogeheten DG-norm ook voor SNV zal gaan gelden, mocht na 2015 een nieuwe subsidie-overeenkomst met de organisatie worden gesloten. </p>
</p></div>


Omdat ze het waard zijn?