De democratie verdwijnt uit Brussel

Columns van de week

Hannah Prins, Teun van de Keuken en Amber Wiznitzer

Opinie

Weet je nog dat sommige mensen (ja, ik was er een van) geobsedeerd waren door de leeftijd en toekomst van president Biden omdat een president Harris ons zorgen baarde? Op het einde was ze helemaal op haar plek als Democratische kandidaat, vooral voor mensen buiten Californië die niet bekend waren met haar carrière vóór de Senaat. We kwamen steeds meer te weten over haar bijdragen en ervaring als vicepresident en zagen hoe ze de uitdaging van een ingekorte campagne op een vaardige, menselijke en onverzettelijke manier aanpakte.
Nu is het de beurt aan J.D. Vance om op de snijtafel te worden gelegd. Er zijn twee verschillen.
Om te beginnen vertoont de 78-jarige Trump tekenen van aftakeling die veel verstrekkender en verontrustender zijn dan die welke Biden ertoe brachten zijn campagne te staken. Trumps toespraken zijn een gebed zonder eind en ontaarden in gebazel, verkeerd beklemtoonde lettergrepen, ongecontroleerde haatzaaierij en volstrekt ongepaste vulgariteiten, stuk voor stuk signalen van mentale aftakeling. Onlangs raakte hij tijdens een toespraak in Pennsylvania langdurig en draad kwijt, met een surrealistisch tafereel tot gevolg. ‘Trump danst 39 minuten met muziek mee tijdens bizarre campagnebijeenkomst’, kopte The Washington Post. Daarna heeft Trump verklaard dat Harris koeien zou verbieden, heeft hij haar dom en gek genoemd en verloor hij zich tijdens een toespraak die als zijn slotpleidooi werd bestempeld in eindeloze bespiegelingen over de ‘ongelooflijke’ omvang van de geslachtsdelen van golfer Arnold Palmer.
Er is nog een belangrijk verschil tussen de zorgen over Trumps leeftijd nu en de vragen over Bidens leeftijd een paar maanden geleden: als Trump zijn termijn als herkozen president niet kan afmaken, zal hij worden vervangen door Vance, een ambitieuze beginnende senator die inmiddels al zeer bekend is en Amerikanen tal van redenen tot zorg heeft gegeven.
Sinds hij zich in de nationale aandacht mag verheugen vanwege zijn in 2017 verschenen memoir Hilbilly Elegy heeft Vance in tv-, radio- en podcastinterviews een groot arsenaal aan ideeën en meningen gespuid dat door zijn Democratische tegenstrever Tim Walz met de memorabele term weird, oftewel maf, is omschreven.
‘Ik ben absoluut voor een landelijk abortusverbod,’ zei Vance bijvoorbeeld. Hij gaf af op ‘kinderloze kattenvrouwtjes’, beweerde dat mensen zonder kinderen niets om de toekomst van Amerika geven en opperde het idee om ouders meer stemmen te geven dan kinderloze volwassenen. Ook heeft Vance gezegd dat hij Trump zou adviseren elke alleenstaande ambtenaar te ontslaan en door eigen mensen te vervangen. En vijf dagen voordat Rusland in 2022 Oekraïne binnenviel, zei Vance tegen Steve Bannon dat wat er in Oekraïne zou gebeuren hem koud liet.
<blockquote>Is Vance ambitieus genoeg om leiding te geven aan een poging Trump af te zetten?</blockquote>
Als hij op 6 januari 2021 vicepresident was geweest, zei Vance begin dit jaar, zou hij de verkiezing van 2020 niet hebben bekrachtigd omdat het Congres er de degens over had moeten kruisen. En nog aan het einde van de campagneperiode weigerde hij tijdens één interview tot vijf keer toe te erkennen dat Trump van Biden had verloren en verklaarde hij tijdens een campagnebijeenkomst in Pennsylvania dat er in 2021 een ‘vreedzame machtsoverdracht’ had plaatsgevonden, waarbij hij de dodelijk aanslag die Trump-aanhangers op 6 januari op het Capitool hadden ondernomen gemakshalve verzweeg. De ontkenningsdrang bereikte afgelopen 16 oktober wellicht een hoogtepunt, toen Trump 6 januari ‘een dag vol liefde’ noemde en Vance uiteindelijk opnieuw ‘nee’ zei toen hem werd gevraagd of Trump in 2020 had verloren.
Nu Trump de verkiezing van 2024 daadwerkelijk heeft gewonnen, is deze man, die ongeveer half zo oud is als hij, de volgende in rij voor het Oval Office. Het is bepaald geen onwaarschijnlijk vooruitzicht. Wie Trumps huidige conditie in ogenschouw neemt, kan zich moeilijk voorstellen dat hij op zijn tweeëntachtigste, wanneer zijn termijn afloopt, nog president zal zijn.
Aan het eind van zijn eerste termijn in het Witte Huis, op 6 januari 2021, stond Trump erbij toen zijn aanhangers het Capitool bestormden in een poging hem in het zadel te houden. Hoewel Trump nog maar twee weken zou aanblijven overwogen leden van zijn kabinet het 25ste Amendement in te roepen om hem uit zijn ambt te ontzetten, maar ze concludeerden dat zoiets niet haalbaar was, met name omdat vicepresidenten een sleutelrol bij de afzetting vervullen en vicepresident Mike Pence dat niet zag zitten.
Tijdens een tweede regering-Trump zouden zulke gesprekken veel eerder aan de orde kunnen komen. Is Vance ambitieus genoeg om leiding te geven aan een poging Trump af te zetten? Hij lijkt alleszins gemotiveerd om vooruit te komen in de wereld, en snel ook.
<h5>ondraaglijk</h5>
Een belangrijke factor bij de politieke opkomst van Vance was zijn radicale ommezwaai van ‘arbeidersspreekbuis en zelfverklaarde anti-Trumpconservatief tot hardcore MAGA-loyalist en fanatieke Trump-verdediger’, aldus het Amerikaanse nieuwsplatform Politico. In 2016 noemde Vance Trump ‘een idioot’ en ‘culturele heroïne’ en zei hij niet te kunnen besluiten of Trump een ‘cynische klootzak’ of een ‘Amerikaanse Hitler’ was. Maar in 2020 stemde Vance op hem. En toen Trump hem steunde tijdens de Republikeinse voorverkiezing voor de Senaat in Ohio, zei Vance: ‘Hij is de beste president die ik ooit heb meegemaakt en hij heeft als geen ander de corruptie in dit land aan het licht gebracht.’
Het is voorstelbaar dat als het heel slecht met Trump zou gaan, hij zou overwegen de teugels aan Vance over te dragen – ongetwijfeld met de toezegging dat president Vance hem gratie zou verlenen in de federale rechtszaken die tegen hem lopen. Maar de zaken die via de staatsrechtbanken van New York en Georgia lopen komen niet in aanmerking voor een presidentieel pardon en blijven Trump dus boven het hoofd hangen, zodat het ook voorstelbaar is dat hij te allen tijde zal weigeren om af te treden, hoe slecht hij er ook aan toe is.
Het is de vraag welk scenario ondraaglijker is. Dit, of een ingekort Trump-presidentschap dat ons president Vance zou opleveren.
<div class="info-box">
Jill Lawrence is auteur van The Art of the Political Deal: How Congress Beat the Odds and Broke Through Gridlock.
</div>
<div class="info-box">
Dit artikel werd geselecteerd en vertaald in samenwerking met 360 Magazine. 
Bron: LA Times. Vertaling: Peter Bergsma.
</div>

President Vance? Maak je borst maar nat, Trump takelt al af