De VVD heeft geen idee

Columns van de week

Chard van den Berg en Hannah Prins

De stemmen van Vrij Nederland

<div class="lead">Komt u ook thuis van vakantie met een camera/smartphone/computer/doos vol saaie foto’s? Doe het dan nu eens anders. 
Een minicursus vakantiefoto’s van fotograaf Jan Hoek.</div>
<div class="wpg-element paragraph">
Vroeger was het normaal om een dia-avond te organiseren als je op reis was geweest. Zo had een vriendin van mijn moeder een groep van zeker tien man verzameld die een avond lang kwam kijken naar haar foto’s gemaakt op het Griekse eiland Kreta. ‘Kijk, dit was in Heraklion, een prachtig plaatsje iets ten noorden van Archanes. Daar stuitte ik op dit vervallen kerkje waar een klein poesje bleek te wonen&#8230;’ et cetera, et cetera. Voor de totaalervaring serveerde de vriendin ouzo en Aardappel Anders-Griekse Kruiden. Maar zelfs als u zich uitslooft in de keuken, zullen uw vrienden zo’n avond nu niet meer kunnen volhouden. 
</div>
<div class="figure--right">
<figure id="post-19651 media-19651" class="align-none"><img decoding="async" src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2014/07/81fcf9d3-39b3-40f2-9bcd-bf24205ade03_Tip7b_preview.jpg" alt="Mijn moeder maakt graag foto&#039;s waar ik lelijk op sta, of naakt, of vies, zoals hierboven" /><figcaption>Mijn moeder maakt graag foto&#8217;s waar ik lelijk op sta, of naakt, of vies, zoals hierboven</figcaption></figure>
</div>
<div class="wpg-element paragraph">
Probeert u zich eens voor de geest te halen wanneer iemand voor het laatst langer dan één minuut naar uw vakantiefoto’s keek. En dan niet via Faceook, u weet dat iedereen er in maximaal een paar seconden doorheen scrolt. Geef ze eens ongelijk, want als u diep in uw hart kijkt, dan verveelt het u ook, is het niet? Terwijl u niet lang geleden kapitalen hebt uitgegeven aan een spiegelreflexcamera met zoomlens. Uiteindelijk maakt u alleen foto’s met uw iPhone (honderden per dag) omdat u die spiegelreflex veel te zwaar vindt om met u mee te sjouwen. Het is zonde dat ondanks al die moeite en apparatuur niemand elkaars foto’s nog wil zien en daarom ga ik u helpen.
</div>
Ik zal me even voorstellen. Mijn naam is Jan Hoek en ik ben dertig jaar. Mijn werk bestaat uit naar landen gaan, foto’s maken en vervolgens proberen die ergens te tonen, zo mogelijk zelfs te verkopen. Ik krijg wel eens te horen dat ik meer een kunstenaar ben dan een fotograaf. Daar bedoelen mensen mee dat ze mijn foto’s technisch niet goed vinden, wat ook zo is. Ze zijn vaak korrelig, met een te harde flits of juist helemaal donker en ik heb dan ook geen idee wat de ISO-functie op mijn camera doet. Het goede nieuws is: dat hoeven jullie ook niet. 
<div class="figure--right">
<figure id="post-19651 media-19651" class="align-none"><img decoding="async" src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2014/07/86c48ccd-4951-4c13-baf8-e30bbde513dc_Tip4a_preview.jpg" alt="Mijn moeder was een reeks begonnen van bijzonder gepresenteerd eten op haar bord" /><figcaption>Mijn moeder was een reeks begonnen van bijzonder gepresenteerd eten op haar bord</figcaption></figure>
</div>
Verbod: saaie foto’s
De reden waarom niemand elkaars foto’s meer wil zien, is simpel: het is zo ontzettend ongelofelijk verschrikkelijk saai. Iedereen reist inmiddels naar alle uithoeken van de wereld, iedereen heeft een camera en iedereen maakt daar veel te veel foto’s mee die allemaal op elkaar lijken. Het is geen originele analyse, dat weet ik, iedereen klaagt erover. Daarom snap ik niet waarom we toch zo hardnekkig doorgaan met het eindeloos produceren van saaie foto’s. U houdt daar vanaf nu mee op. Zodra u ziet dat anderen om u heen dezelfde foto’s maken, haakt u af. Niet meer op de foto met wassen beelden, geen foto’s van imposante uitzichten of bijzondere kerken. Zelfs baby-olifantjes zijn taboe als er anderen met een camera omheen staan. Als u later toch de behoefte voelt om die imposante waterval terug te zien: op Google zult u zonder enige moeite vele afbeeldingen vinden mooier en scherper dan u zelf had kunnen maken.

Wat voor camera?
Voor deze cursus maakt het niet uit wat voor camera u gebruikt, al raad ik wel aan een klein analoog cameraatje te kopen omdat het magisch is uw foto’s op te halen en vervolgens verrast te worden door die waarvan u vergeten was dat u ze had gemaakt. Als u wel houdt van nadenken over ISO en sluitertijden, gebruik dan rustig uw dure spiegelreflexcamera. 
<div class="wpg-element kader">
<h3>Deze cursus</h3>
Voordelen van deze cursus &#8211; Er is kans dat u fotograferen weer leuk gaat vinden. &#8211; Er is kans dat anderen uw foto’s weer leuk gaan vinden. &#8211; Niet meer verstikken in de enorme hoeveelheid ruimte die uw foto’s innemen op laptop en mobiele telefoon. &#8211; Meer ‘likes’ op Facebook, Instagram en andere sociale media. &#8211; Beter contact met de lokale bevolking op reis. &#8211; U bent gewapend tegen de sleur die vakanties nu eenmaal met zich meebrengen. &#8211; Het geeft richting aan uw reis. 
Einddoel &#8211; Een dia-avond (mag ook met beamer en laptop) organiseren voor vrienden zonder dat die zich gaan vervelen.
</div>
Tips als je anderen fotografeert: &#8211; Verbied pruilmondjes en duckfaces. &#8211; Verbied glimlachen (een foto wordt er altijd een zoetsappig toneelstukje door). &#8211; Je model zal enig ongemak voelen door deze verboden, druk dan op ‘klik’. &#8211; Laat je model wel in de camera kijken.
Fotografeer wat je echt interessant vindt
Dit is de belangrijkste tip, daarom deze als eerste. Probeer datgene te fotograferen dat je na aan het hart ligt. Als je verzot bent op van die half verzopen straathonden wier schoonheid gekenmerkt wordt door een vacht van plakkerige dreads met takjes erin, ga er dan opuit om er zo veel mogelijk vast te leggen. Hoe meer je hetzelfde onderwerp fotografeert, hoe meer nuances je in je foto’s kunt leggen. Hoe meer liefde je voelt voor je onderwerp, hoe meer we dat zien in je foto’s. Wees niet bang dat je vergeet het land vast te leggen. Juist de dingen die zijdelings op de foto’s te zien zijn: de prullenbakken waarnaast de honden slapen, het soort kadavers waar ze aan kauwen, de stenen waar ze op liggen, vertellen veel meer over het land dan de geijkte toeristische bezienswaardigheden die iedereen al kent. 
Een kleine waarschuwing! Als je in een land bent waar veel schattige kinderen wonen met een andere gelaatskleur, dan zul je ongetwijfeld de behoefte voelen je met zoveel mogelijk van hen te omringen terwijl u een wat kleiner exemplaar tegen je borst aandrukt. Het doel hiervan is natuurlijk een foto. Dat is normaal, Katja Schuurman doet het, John Lennon deed het en ook ik heb me er schuldig aan gemaakt. Belangrijk is deze goed te verstoppen (maar weer niet in dat geheime mapje waarin je ook je porno bewaart). Gebruik ze vooral nooit op Tinder of op welke social media dan ook. Er zijn mensen actief die dit soort foto’s verzamelen en op internetsites plaatsen met gemene ondertitels. 
De dia-avond zelf
Deze zorgt ervoor dat je jezelf moet dwingen in een bepaald tijdsbestek je foto’s uit te zoeken. Is de selectie gemaakt, accepteer dan dat de overige foto’s dus niet de moeite waard bleken en verwijder die direct van je computer, telefoon en camera. Het serveren van lekkernijen en alcoholische dranken uit de desbetreffende streek blijft aanbevolen.
Succes!
<figure id="post-19651 media-19651" class="align-none"><img decoding="async" src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2014/07/fdd96d59-6010-4932-a124-cfadc913e965_Tip1d_preview.jpg" alt="Toen mijn moeder en ik twintig jaar geleden op zoek gingen naar go-go bars" /><figcaption>Toen mijn moeder en ik twintig jaar geleden op zoek gingen naar go-go bars</figcaption></figure>
Tip 1: ga ergens anders heen
We weten hoe een Franse camping eruitziet. En zelfs dat stukje onontdekte natuur diep in de oerwouden van Borneo zal er ongeveer precies zo uitzien als dat stukje onontdekte natuur in Panama waar Marijke en Arjan vorig jaar nog waren. Met ergens anders bedoel ik een plek waarvan we echt niet weten hoe het er aan toegaat. Boek bijvoorbeeld eens een hotelletje in een van de snel groeiende industriegebieden in Myanmar. Ga naar een militair oefenterrein in Suriname (ook voor uw kinderen is daar veel te doen). Wel eens gedacht aan Pattaya, de sekstoerismehoofdstad van de wereld? Denkt u eens in hoeveel succes u zou hebben met een reeks foto’s waarin u probeert uw echtgenoot als een zo groot mogelijke sekstoerist te fotograferen. Het kan ook dichter bij huis: er is een leuk hotelletje op het bedrijventerrein in Beverwijk, tussen groothandels van plastic palmbomen en obscure motoronderdelenopslagplaatsen.
<figure id="post-19651 media-19651" class="align-none"><img decoding="async" src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2014/07/1d14bb55-6e64-4608-a753-a6f610a7568d_Tip1b_preview.jpg" alt="Ga niet naar een pittoresk hotel, maar boek iets als dit" /><figcaption>Ga niet naar een pittoresk hotel, maar boek iets als dit</figcaption></figure>
Tip 2: fotografeer eens iemand anders
Ik zal u niet verbieden selfies te maken; wel wil ik u erop wijzen dat uw vrienden waarschijnlijk wel weten hoe u eruit ziet. Bovendien heeft u kans dat uw hoofd datgene blockt waar het eigenlijk echt om ging (bijvoorbeeld een parend vleermuisstelletje in de boom achter u). (Mag ik u trouwens inmiddels al aanspreken met ‘je’? Oké, gelukkig, dat praat toch makkelijker.) 
Ook je partner, kinderen of vrienden met wie je reist, kennen we. Behalve als het gezicht van je dochter na een bijensteek is veranderd in iets wat uit een alien-ei lijkt te komen, is er geen reden haar te fotograferen. 
Over het algemeen vinden mensen het leuk om foto’s te zien van mensen waar ze bang voor zijn. Dus probeer contact te maken met dat oude vrouwtje dat al jaren alleen in het bos woont of ga op zoek naar de lokale harddrugsscene. Ook gaat er op de camping vast wel een gerucht over een meneer die alleen in een caravan slaapt en daarom vast niet van de kindertjes af kan blijven. Uw vrienden zullen het leuk vinden een gezicht bij dat verhaal te zien. Bovendien zul je nieuwe contacten opdoen die je de rest van je leven niet meer zal vergeten.

<figure id="post-19651 media-19651" class="align-none"><img decoding="async" src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2014/07/eeeba5f7-050c-43a9-9a0c-66df8d88a623_Tip2_preview.jpg" alt="Een eng iemand in India. Ik geloof dat het een heilige was" /><figcaption>Een eng iemand in India. Ik geloof dat het een heilige was</figcaption></figure>
Tip 3: fotografeer jezelf eens anders
Oké, ik begrijp het, je zegt dat je toch graag zelf op wat foto’s staat. We zijn allemaal ijdel, niks om je voor te schamen. Ook ik vind het stiekem leuk. Maar probeer ook hier iets origineels te doen (dus niet: voor gebouwen staan).
In de meeste landen heb je bijvoorbeeld lokale fotostudio’s en die zijn of totaal kitscherig met gouden tronen en uitrolbare achtergronden van landschappen uit andere landen, of oubollig of op een Disney-achtige manier modern met gekleurde lampen en psychedelische patroontjes. Met een beetje geluk hebben ze ook nog bepaalde kostuums die je aan mag doen, van lokale folklore tot complete trouwjurken. (Let wel, deze shoots blijven uiteindelijk altijd leuker voor jezelf dan voor anderen.) Vooral de fotostudio’s in Ethiopië kan ik van harte aanbevelen.
Je kan ook met je reispartner een wedstrijdje doen wie elkaar zo onflatteus mogelijk op de foto kan zetten. Op de dia-avond mogen je vrienden dan punten geven om te bepalen wie de beste resultaten heeft behaald.
<figure id="post-19651 media-19651" class="align-none"><img decoding="async" src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2014/07/23e5e45f-5bdb-4858-8455-b31d85ce5901_p068-Kunst-Minicursus-fotograferen.png" alt="Links: jezelf verkleden, zoals mijn moeder hier heeft gedaan, zorgt ervoor dat zelfs de meest voor de hand liggende foto’s een leuke twist krijgen. Rechts: mijn moeder en ik in een Chinese fotostudio" /><figcaption>Links: jezelf verkleden, zoals mijn moeder hier heeft gedaan, zorgt ervoor dat zelfs de meest voor de hand liggende foto’s een leuke twist krijgen. Rechts: mijn moeder en ik in een Chinese fotostudio</figcaption></figure>
Tip 4: werk in series
Een verzameling foto’s rondom een thema is altijd interessanter om naar te kijken dan zomaar een allegaartje van alles en nog wat.
Probeer al in een vroeg stadium van je vakantie een leuke invalshoek te verzinnen. Dit kan variëren van ‘dingen waar je gezichtjes in ziet’ en ‘mensen met overgewicht die eten’ tot ‘grappig slecht vertaald Engels op menukaarten’ (‘Fired chicken’). Maak vervolgens geen andere foto’s dan die horen bij je concept.
<figure id="post-19651 media-19651" class="align-none"><img decoding="async" src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2014/07/a6149892-69b7-4187-bd61-8aa27dee7c5d_p069-Kunst-Minicursus-fotograferen.jpg" alt="Mijn moeder begon ook een reeks over straathonden" /><figcaption>Mijn moeder begon ook een reeks over straathonden</figcaption></figure>
Tip 5: maak attributen 
Een foto wordt pas echt iets van jou als je er moeite in hebt gestopt. Stel je voor: je bent op de camping in Zuid-Frankrijk en je hebt het plan om alle andere campinggasten te fotograferen. Dat wordt saai als ze allemaal gewoon voor hun tent zitten in hun V&#038;D-vakantiekleren. Maar stel je eens voor hoe leuk zo’n foto wordt als je voor iedereen op de camping een kostuum maakt met dingen die je vindt in het bos. Maak een tooi van pauwenveren, madeliefjes en stro. Voor uw buurman met overgewicht die altijd in zijn Speedo rondloopt, maak je een lendendoekje van varenbladeren gedecoreerd met botjes en puntvormige takken. Om zijn nek hang je een krans van paddestoelen. Laat je fantasie de vrije loop. En je mag natuurlijk altijd je kinderen inzetten en doen alsof dit plan helemaal van hen kwam.

<figure id="post-19651 media-19651" class="align-none"><img decoding="async" src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2014/07/563fff68-384d-4fc1-b455-04392b3e8644_Tip5a_preview.jpg" alt="Zonder dat blad was dit een heel saaie foto van mij geweest" /><figcaption>Zonder dat blad was dit een heel saaie foto van mij geweest</figcaption></figure>
Tip 6: gebruik Photoshop
Als je foto’s toch saai zijn geworden (of als je na de vakantie toch de onbeheersbare drang hebt zelf in de foto’s aanwezig te zijn), dan kan Photoshop uitkomst bieden. 
Maak bijvoorbeeld een bloeddoorlopen randje om de ogen van die zo schattige weeskinderen, de suggestie wekkend dat we hier te maken hebben met een uiterst gewelddadige jeugdbende. Eventueel plak je nog ergens een half verstopte machete in. Blijf wel subtiel, dat zorgt voor de grootste impact. Houd ook mate met de hoeveel foto’s die je bewerkt. Toon eerst zes normale foto’s, wacht totdat je vrienden een eerste gaap onderdrukken en verras dan iedereen met de foto waarbij je het lichaam van jezelf en je partner hebt omgewisseld.

<figure id="post-19651 media-19651" class="align-none"><img decoding="async" src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2014/07/74d88bb5-999d-4b34-9ed9-36ddc676bf53_Tip6_preview.jpg" alt="Gebruik photoshop bijvoorbeeld om je kinderen een ziekelijke (tikkeltje buitenaardse) gloed te geven. Ook mond en ogen zijn een tikkie van positie veranderd" /><figcaption>Gebruik photoshop bijvoorbeeld om je kinderen een ziekelijke (tikkeltje buitenaardse) gloed te geven. Ook mond en ogen zijn een tikkie van positie veranderd</figcaption></figure>
Tip 7: durf lelijk op foto’s te staan
Er is voor je vrienden maar één ding erger om naar te kijken dan foto’s waar jij knap op staat, en dat zijn foto’s waarop je overduidelijk je best doet er knap op te staan. Zo’n foto waarop je probeert mystiek over een landschap van Romeinse ruïnes te staren terwijl de ondergaande zon alles in zachte aquareltinten kleurt. We zien dan ook niet je knapheid, maar enkel hoe bewust je je bent van de camera. Die foto’s dien je onmiddellijk te verwijderen. Ondanks dat het een behoefte is die in ieder van ons schuilt, maakt het niemand een mooier mens. De foto’s waar je per ongeluk knap op staat, mag je wel stiekem in een mapje stoppen waar alleen jij er soms naar kunt kijken, ergens in de buurt van je geheime pornovoorraad bijvoorbeeld. Toon foto’s waarop je niet door had hoe strak dat zomerjurkje zat, hoe de vellen van je lijf hingen nadat je een dag vergeten was te smeren of de foto die je vijfjarige zoontje maakte toen je na twee weken ingehouden irritaties huilend je echtgenoot achtervolgde met een koekenpan.

<figure id="post-19651 media-19651" class="align-none"><img decoding="async" src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2014/07/db6252d7-2854-4671-901e-b8111cafa80e_Tip7a_preview.jpg" alt="Zelf durft mijn moeder nog niet echt lelijk op foto’s te staan, maar ze maakt wel graag foto’s waar ik lelijk op sta" /><figcaption>Zelf durft mijn moeder nog niet echt lelijk op foto’s te staan, maar ze maakt wel graag foto’s waar ik lelijk op sta</figcaption></figure>

Jan Hoek

Minicursus vakantiefoto’s

Bovenkop Nieuwe manieren om Masai te fotograferen
Masai worden al jaren op één manier gefotografeerd: springend in rode doeken in de natuur. Sinds kort is daar de kijk-mij-met-een-Masai-foto bij- gekomen: een roodverbrand toeristenhoofd dicht tegen een exotische Masai aan. De manier waarop Masai worden gefotografeerd verschilt niet veel van die waarop we leeuwen of olifanten fotograferen: de foto bewijst dat je ‘ze’ gezien hebt, hoe ‘ze’ eruitzien wisten we allang van vorige foto’s en de ene (leeuw, Masai, olifant) is inwisselbaar met de andere.
Ik ben een paar keer in Tanzania geweest en heb vier maanden in Dar-Es-Salaam, de hoofdstad, gewoond. De springende Masai bestaat nog steeds, maar ze springen alleen bij bijzondere gelegenheden. De foto’s zijn dus net zo representatief als foto’s van Nederlanders met oranje opblaaskronen op Koninginnedag. Steeds meer Masai trekken naar de stad en mixen het traditionele met het moderne. Een Masai gekleed in rode doeken met daaronder het nieuwste model Nikes. Een Masai met uitgerekte oren waar zijn mobiele telefoon in geklemd zit. De meeste westerlingen hebben daar weinig boodschap aan. Ik heb gezien dat fotograferende toeristen een Masai vroegen of hij zijn Nikes even wilde uitdoen: dat stond ‘gek’ bij zijn traditionele outfit. Ik sprak met Mike, een belangrijke zakenman in Arusha, strak in pak. Hij vertelde dat westerlingen hem vaak niet geloven als hij vertelt dat hij Masai is. Masai zijn immers die primitieve springende mensen in de natuur.
Het werd dus tijd voor een nieuwe manier om de Masai te fotograferen. Een manier waar ze zelf ook wat over te zeggen hebben. In Arusha, de tweede stad van Tanzania, werd ik vrienden met zeven verschillende moderne Masai: een zakenman, een potteuze ex-bajesklant, een filmstudent, een veehoudster, een beveiliger, een werkloze jongen die net ritueel geïnitieerd was en een rapper. Eerst probeerde ik hen beter te leren kennen. Hoe zien ze zichzelf? Hoe zouden ze gefotografeerd willen worden? Wat willen ze nog bereiken? Wat is hun lievelingskleur? Van iedereen maakte ik drie verschillende foto’s gebaseerd op hun persoonlijkheid en wensen. Zelf mochten ze kiezen welke ze de beste vonden. Bij de één was dat een foto waarop ze poseert als een gangstergirl met een geweer in haar hand; een filmstudent koos voor een foto waarin hij was veranderd in een spin.
Ik besloot verkiezingen te houden in de stad. Alle Masai in Arusha mochten stemmen op één van de zeven winnende foto’s. Iedereen bleek de spin doodeng te vinden: 0 stemmen. Een andere jongen werd geïdentificeerd als nep-Masai. Hij deed alsof om blanke meisjes te versieren en geld aan mij te verdienen. Uiteindelijk kregen twee foto’s de meeste stemmen en die gelden dus samen als ‘de twee nieuwe manieren’ om Masai te fotograferen. De ene is de foto van Seuri, die vrij traditioneel in een studio is gefotografeerd (weliswaar met rood-witte paddenstoelen op de achtergrond). Maar hij vond het wel belangrijk om alleen op de foto te staan en niet als een groep. Op de andere zien we Maria die op een auto zit met spiegelende kantoorflats op de achtergrond. De rijke, moderne Masai, al draagt ze nog steeds traditionele sieraden bij haar zilveren jurk. Dus mocht je binnenkort naar Afrika gaan en de Masai willen fotograferen, dan weet je dat je het zo moet doen.
Nee
‘New Ways Of Photographing The New Masai’ (en de gelijknamige publicatie, uitgegeven door Art Paper Editions) wordt gepresenteerd op de kunstbeurs Art in Redlight, van 26 t/m 30 december in de Beurs van Berlage, Amsterdam

Minicursus vakantiefoto’s

Als rapper, spin of toch traditioneel?