Wat de jeugdzorg mist

Columns van de week

Teun van de Keuken en Amber Wiznitzer

De kosmopoliet
Beste VN-lezer,
U behoort tot een kwalijk slag mensen. Onderzoek wijst uit dat u een postmaterialist bent, of een postmoderne hedonist, of misschien zelfs, het hoge woord moet eruit: een kosmopoliet! Een kosmopoliet, een elitair wezen dat zich ook buiten de Nederlandse dijken thuis kan voelen, oog heeft voor andere culturen, zichzelf niet als enige graadmeter in de wereld kent. Bijna even erg als Máxima; bijna, want zij is ook nog allochtoon. Een kosmopoliet is, volgens Máxima’s critici, een vijand van het eigen volk dat altijd eerst moet komen bij de beleving van je identiteit. Van sommige critici kon je dit verwachten. Zij zijn tegen Europa en zetten het liefst een hek om Nederland. Van anderen, die Nederland graag internationaal zien meespelen in Uruzgan en op de vrije wereldmarkt, inclusief vijandige overnames en outsourcing, is de verkettering van de kosmopoliet moeilijker te begrijpen. Opinieleiders zouden zich toch moeten herinneren hoe fascistische en communistische collega’s in de vorige eeuw het nationalisme voedden met haat tegen wereldburgers. Kosmopoliet was een scheldwoord, en veel joden (altijd ontrouw aan de natie) kregen met dit stempel hun doodvonnis. Mooi dat minister Hirsch Ballin met wetgeving poogt de kwestie van de dubbele loyaliteit van zijn paspoortangel te ontdoen. En mooi ook dat de Nederlandse zorg voor het verre Irak niet blijft bij militair ingrijpen, en dat ons land nu ruimhartig honderdvijfentwintig van de vier miljoen vluchtelingen uit Irak binnenlaat in de nationale bunker, na een inburgeringscursus in Syrië (pagina 28-35).

Emile Fallaux

Bij Vrij Nederland

Gerard Janssen
Gerard Janssen (1967) is vooral bekend als de helft van het duo Easy Aloha’s, dat muziek maakt en draait, en columns schrijft. Als diskjockey/producer beleefde hij de laatste tien jaar samen met collega Bas Albers muzikale avonturen in binnen- en buitenland. Het duo maakte twee cd’s, had een internationaal undergroundhitje (‘Aloha’, 36ste in de top 100 van Nederland), en produceerde de muziek voor modeshows van merken als Diesel en G-Star. Vorig jaar verscheen hun boek Zeepaardje met een hoed op, en onlangs het cd-boekje Eddie Ekster maakt een lied. Modern type, die Gerard, een moderne alpha, zou je denken. Maar nee: Gerard Janssen is het wandelende bewijs dat ook mensen met een bètaopleiding trendgevoelig kunnen zijn. Na het gymnasium studeerde hij technische natuurkunde in Delft en daarna ook nog eens fysische ocea­nografie in Utrecht. Alles bij elkaar de juiste kwalificaties, dachten wij, voor een goed stuk over de nieuwe fietsrage (vanaf pagina 34). Ligfietsen, mod-fietsen, choppers en cruisers doorkruisen stad en land. ‘Fantastisch,’ zegt Gerard. Maar vergeet de huis-tuin-en-keukenfiets niet: ‘Zo gewoon en goedkoop, dat niemand meer ziet hoe bijzonder en belangrijk hij is.’ In Delft proberen wetenschappers de geheimen van de fiets te ontraadselen. Ja, de gewone fiets kent nog geheimen! Gerard: ‘Bizar dat de Delftse wetenschappers problemen hebben om geld te krijgen voor een vervolgonderzoek.’ Over dit schone vervoersmiddel, in vette of saaie uitvoering, moeten we alles weten. Zelf verruilt onze muzikale wetenschapper de fiets graag voor de benenwagen. ‘Ik weet niet waarom. Zal wel iets met de leeftijd te maken hebben.’

Groen geld
Vanaf pagina 32 draait het in deze VN om geld. Niet om de woeste val van de dollarkoers, maar om groen geld, groen beleggen, groene investeringen. De Amerikaanse greenback is dan wel groen van kleur, maar de politiek en de financiële wereld zouden die kleur volgens Al Gore meer eer moeten bewijzen. Met de dollar kan, in weerwil van de vervuilende grootmachten, veel goeds gedaan worden voor milieu, klimaat en natuur. Dat geldt natuurlijk ook voor de sterke euro.
In Nederland groeit de business of green, het geld verdienen aan groene investeringen, of het nu gaat om winst voor beleggers of om rendement van duurzame productie.
Steeds meer beleggers raadplegen internationale duurzaamheidsindexen als de Dow Jones Sustainability Index, maar een gezaghebbende Nederlandse index laat erg lang op zich wachten. Intussen lanceren belanghebbenden hier hun eigen indexen. Heel verwarrend, maar dit toont wel aan dat duurzaamheid nu hoog op de agenda staat.
Opmerkelijk is het interview met de oud-Robeco-topman Jaap van Duijn, die vraagtekens plaatst bij het nut van voortdurende economische groei ten koste van de natuur. ‘Helaas, ook Balkenende meent dat groei een synoniem is van vooruitgang.’
VN gaat vanaf nu vaker berichten over financiële zaken. Een blad dat zich bekommert om onderwerpen als armoede, onderwijs en duurzaamheid kan daar niet omheen. Niet als je vooruitgang belangrijker vindt dan groei en geld.

Padu Boerstra
Alle verschillen tussen man en vrouw, ook biologisch, zijn cultureel bepaald. Dat leerde Padu Boerstra (Aruba, 1972) van de Amerikaanse filosofe en feministe Judith Butler. Butler werd de heldin van de Amsterdamse filosofiestudente, en Padu studeerde op haar af. ‘Gender Trouble’ (de titel van Butlers beroemde boek) zit er al jong in bij de mens, en zonder twijfel kan Padu aanwijzen waar de battle of the sexes in kinderboeken woedt. Maar dat doet ze niet in deze VN. Voor De Republiek der Letteren stelde zij een fraaie en vrolijke sectie samen om de Kinderboekenweek mee in te luiden (pagina 48-69). Tijdens haar studie liep Padu stage bij VN, en daarna bleef ze er hangen als medewerker van de Republiek. Vervolgens werkte ze freelance voor allerlei uitgaven, van uitgaansblaadjes tot filosofische tijdschriften. Haar grote liefde: redactielid van de filosofische uitgeverij Parrèsia. ‘Liefdewerk oud papier. We geven boeken uit die grote uitgeverijen niet rendabel genoeg vinden. Met de winst uit boeken van Michel Foucault, Hannah Ahrendt en Martha Nussbaum financieren we Giorgio Agamben en Carl Schmidt.’ Ze prijst zich gelukkig dat Parrèsia ook Judith Butlers laatste boek kon uitgeven, en dat zij de heldin van haar studietijd mocht interviewen voor Filosofie Magazine. ‘Groot geluk dat ik nu ook nog Aidan Chambers, held van mijn puberteit, heb mogen interviewen voor de Kinderrepubliek.’ Een goed jaar dus voor Padu. Al haar helden gesproken. ‘Nu mijn rock-’n-rollheld nog: Nick Cave.’ Want dat is haar andere liefde: ‘Een potje rocken.’

Marleen Slob
Nooit staat haar naam bij een stuk in VN, toch heeft zij de hand in zo ongeveer het hele blad. Tijd om haar voor te stellen: Marleen Slob (1968), chef eindredactie. Marleen kwam in 2004 van HP/De Tijd om de eindredactie te versterken, en chef van de afdeling is zij sinds twee jaar. Op 1 oktober promoveert ze alweer tot redactiechef, de centrale positie bij de planning en productie van het blad. Een veeleisende baan, maar niet een waar je bekend mee wordt bij de lezers. Wie kent overigens nog Til Brugman (1888-1958)? Ja, Den Haag heeft een plantsoen genoemd naar deze schrijfster en dichteres, en een enkele kunstliefhebber weet dat er onlangs een Rietveldstoel uit haar nalatenschap is geveild voor 264.000 euro. Maar wie meer wil weten over deze bijzondere vrouw, die verkeerde met de voormannen van dada en De Stijl, moet de beknopte biografie lezen die Marleen schreef: De mensen willen niet rijpen, vandaar. Leven en werk van Til Brugman. Na haar studie Nederlands (afgestudeerd op M. Februari) schreef Marleen wel meer over vrouwenzaken, bijvoorbeeld ‘Het pingpong-stadium te boven: de opkomst van de vrouwenbeweging in het COC’. Haar eindredactionele werk begon ze bij het filmblad Skrien en bij Carp. Nu wordt ze dus de spil van de VN-redactie. Beter gezegd: ze is al in die rol gegroeid, dat ging bijna vanzelf, en nu formaliseren we het. Haar scherpe blik en no-nonsense aanpak zijn goed voor de kwaliteit van VN, net als haar verschrikkelijk aanstekelijke lach en collegialiteit. Ze is een dagje ziek, dus kan ze dit stukje niet tegenhouden.

Profiel Tomas Lieske
Voor u ligt de eerste profielbijlage van de Republiek der Letteren. Ooit was de Republiek zelf een bijlage van Vrij Nederland, nu heeft hij er een. Er is dus toch vooruitgang in de wereld.
Met deze profielbijlagen willen wij drie karakteristieken van Vrij Nederland combineren. In de eerste plaats de neiging om langzame journalistiek te bedrijven, diep op een onderwerp in te gaan, het begrip ‘tijdrovend’ van zijn pejoratieve lading te ontdoen – dat laatste zowel voor ons als voor u, lezer! In de tweede plaats, doodeenvoudig, het belang dat wij stellen in literatuur. En ten derde de sterke nadruk op het beeld, dat naast de tekst zijn eigen uitwerking mag hebben.
Deze profielbijlagen zullen telkens geheel gewijd zijn aan één schrijver, beter gezegd: aan één schrijverschap. Een mens en een œuvre dus, in hun samenhang. In 32 pagina’s woord en beeld pluizen wij dat schrijverschap uit door middel van interview, reportage, beschouwing, analyse, kritiek. In deze aflevering nog uitgebreid met een bespiegeling in brieven, nou ja, e-mails.
Alleen al in ons eigen taalgebied werken honderden schrijvers aan een schrijverschap, en we zijn niet van plan om deze profielbijlagen tot Nederlandse auteurs te beperken. Dus prijs u rijk: nu er geen Zomergasten meer zijn om te becommentariëren, kunt u bakkeleien over onze keuze van schrijvers. Wij horen het graag. Nummer twee, over Arnon Grunberg, verschijnt bij de Vrij Nederland van 21 november. In de tussenliggende weken is er natuurlijk steeds een Republiek der Letteren in Vrij Nederland, vanaf volgende week in een nieuwe, ruimere jas.
Ik wil bloot zijn en beginnen, schreef Paul van Ostaijen.
Zo verging het ook Tomas Lieske, die zich van veel moest ontdoen voordat hij schrijver werd. Beginnen bleek niet genoeg, de Muzen wilden uithoudingsvermogen zien voordat ze hem gaven wat hij zocht. Bouwend aan zijn œuvre ontwikkelde Lieske een eigen methode. ‘Het valt op hoe georganiseerd hij te werk gaat om ongeorganiseerde momenten te creëren, waarop inspiratie en fantasie los mogen gaan en de wildste verhalen moeten opborrelen,’ schrijft Sander Pleij.
Jeroen Vullings vergelijkt zijn schrijverschap met een ploeger. Dat is een goed beeld voor het werk van deze schrijver: voortgaan langs rechte lijnen en toch nooit weten waar je uitkomt.
Welkom op deze nieuwe gronden.

Voorwoord; PROFIEL TOMAS LIESKE

Philip Blenkinsop
Fotograaf Philip Blenkinsop (Australië, 1965) raakte gewond bij de reportage die hij samen met journalist Andrew Marshall in Thailand maakte (pagina 50-61). Het tweetal raakte bekneld tussen opstandige moslims en Thaise militairen, en Philip werd geschampt door een granaatscherf. Niet al te erg, gelukkig, en zeker niet ingrijpend genoeg om de doorgewinterde oorlogsfotograaf te doen besluiten een vrediger baantje te zoeken. Blenkinsop woont in Bangkok en werkt al sinds 1989 in Azië. Consequent zoekt hij de vergeten conflicten van dat werelddeel op. Hij trok met guerrilla’s door de bergen van Oost-Timor en de wouden van de Filippijnen (zie VN 19, 12-05-07); hij fotografeerde stammenoorlogen op Borneo en Hmong-veteranen in Laos.?Blenkinsop en Marshall kwamen bij VN via onze medewerker Minka Nijhuis, die zelf ook al jarenlang riskante verslaggeving bedrijft in Azië. Onlangs reisde zij voor VN en Trouw niet-embedded door Uruzgan. Deze collega’s maken deel uit van een internationale bende gedreven journalisten die ik, toen ikzelf werkte in conflicten in Azië en Midden-Amerika, bewonderde en voor gek verklaarde. Ik zag af van dergelijk werk; het gevaar en de druk ervan leken me niet gezond. Toch moet het worden gedaan, en mijn bewondering geldt de kwaliteit die Andrew en Philip (en Minka) onder die omstandigheden leveren. En vergeet Kadir van Lohuizen niet, die vorige week het fotoagentschap NOOR oprichtte voor vakidioten als hij zelf. Blenkinsop hoort erbij. Samen vechten zij om hun werk in de pers te krijgen, en het helpt dat Kadir zondag in Frankrijk De Gouden Visa Prijs won voor zijn foto’s uit Tsjaad.

Marcel Möring
Nu in Nederland de caféfilosofen, mediatypes, politici en bureaustoelgeleerden elkaar omklemmen in benauwde discussies over religie en godsdienst, is het een verademing om eens rustig rond te kijken op het fotofestival Noorderlicht in Groningen. Het festivalthema, ‘Act of Faith’, is natuurlijk gekozen omdat religie wereldwijd de tongen losmaakt. Maar als stille getuigen zijn de foto’s in Groningen een verademing. Dat komt vooral doordat fotografen, anders dan veel opinievormers, per definitie op de plek zijn geweest die ze vastleggen; ze zijn erop uitgetrokken, op reis in grote en kleine culturen, nieuwsgierig, geduldig, met oog voor het detail. Hier hangen beelden uit de eerste hand, raak en direct. Zij hebben meer betekenis dan de meeste praatjes uit het binnenhuis van het discussiecircus.
Aan de andere kant: geloof zonder discussie bestaat niet. Zie de schisma’s in alle godsdiensten. Ook al gun je ieder zijn geloof of ongeloof, dan nog ben je er niet vanaf. God bindt en splijt. De ene gelovige is nederig, de andere superieur in zijn blijheid, en weer een ander is een agressieve evangelist. Seculieren die meedoen aan het debat heb je ook in allerlei soorten en maten.
Niks nieuws. Alleen, dat ronddraaien van oude inzichten is nogal vermoeiend. Knap dat Marcel Möring er zo’n vitaal essay van bakt (zie pagina 45 e.v.). Hij las meters theologische boeken en geschriften, maar dat brengt hem niet nader tot God. Uiteindelijk verlegt Möring de focus van religie naar gelovige. Terecht, want geloof blijft mensenwerk. Juist dat zie je goed op het fotofestival.

Tien jaar
Hij speelde een hoofdrol in de roerige geschiedenis van Vrij Nederland.
Hij was beroemd en geliefd, werd benijd en gewaardeerd, een journalist met een leven in dienst van zijn metier. Joop van Tijn stierf tien jaar geleden, in conflict met Vrij Nederland, het blad waarvoor hij zich tientallen jaren het vuur uit de sloffen had gelopen. Hij was getrouwd met ‘de krant’. Op het eind ontbond hij het huwelijk, verbitterd. Zelfs zijn beste collega’s meed hij in zijn laatste dagen.
De conflicten op de VN-redactie in de ?decennia vóór Van Tijns dood zijn inmiddels legendarisch; smeuïg materiaal voor kroniekschrijvers. Als buitenstaander heb ik het altijd wel amusante kost gevonden. Maar tegen de eindstrijd van Van Tijn (VN-medewerker van 1965 tot 1997, hoofdredacteur vanaf 1991) kijk ik nu anders aan. Na lezing van het profiel dat Mischa Cohen en Harm Ede Botje schreven ?(pagina 28 en verder), kun je niet anders dan geraakt worden door de tragiek van de briljante causeur, de charmeur, de gedreven vakman en de manipulator die uiteindelijk de greep op het bestaan verloor. Kanker vrat aan zijn energie, en de demonen die hij sinds zijn jeugd had bezworen, kregen vrij spel. Vrij Nederland werd zijn vijand. Verzwakt begon hij de laatste oorlog in een leven dat getekend was door het jappenkamp. Dat ‘de krant’ zijn leven was, maar ook zijn dood, is misschien te pathetisch gezegd. Maar toch. Joop van Tijn vocht op leven en dood, voor en tegen VN, in een alles verzengende omhelzing. Je buigt het hoofd voor zoveel strijd, en betreurt het verlies.

Echt
Met puristen heb ik nooit veel op gehad. Dat je fascistische propagandisten van raszuiverheid aantrof tussen de oprichters van de Duitse Groene Partij verbaasde me niet. De weg naar puurheid leidt tot geweld (een paar yogi daargelaten). Gelukkig is het argeloze gebruik van etiketten als ‘puur’ en ‘echt’ in de postmoderne tijd voorbij. Welke kennis is nog origineel, welk gedrag nog authentiek? Al het nieuwe incorporeert het oude, wetenschappers bouwen voort op eerdere ontdekkingen, en door het wereldwijde mediageweld mengen de culturen zich. Muziek van Senegal beïnvloedt die van Kansas, en andersom. Dus hoe erg is het nu helemaal dat de populaire wetenschapster Margriet Sits­koorn, schrijfster van de bestseller Het maakbare brein, teksten kopieert van collega’s zonder het te vermelden? Je zou kunnen zeggen: Sits­koorn is zo doordrongen van het postmoderne levensgevoel dat authenticiteit niets meer voor haar betekent. Alle kennis is van iedereen. Okay, maar dan moet ze anoniem publiceren en geen naam willen maken als wetenschapper met originele inzichten. Toegegeven, het is een verwarrend aspect van het mediatijdperk: kopieergedrag leidt tot succes en tot persoonlijke glorie. Arme Margriet (ook bekend van BNN): ze verwarde wetenschap met mediagedrag, ze kopieerde ter meerdere glorie van zichzelf. Niks mis mee in medialand. Maar in de wetenschap heet dat nog plagiaat (zie pagina 16-17). Op You­Tube zie je postmoderne creativiteit: veel vrolijk jatwerk dat leidt tot originele filmpjes. Margriet Sitskoorns maakbare brein is misschien beter geschikt voor You­Tube dan voor de academische wereld.

Juliette Berkhout
Kunstenaarsouders leerden haar kijken. Dat was niet voldoende. Zij ging kunstgeschiedenis studeren om te leren wat kunst was en wat niet. Juliette Berkhout (44 en bijna twee jaar eindredacteur bij VN) weet het nog niet. En daarmee is zij bij uitstek geschikt als auteur van de tekst bij de foto’s van Pierre et Gilles (pagina 46-53). Wat kunst is of niet, ‘het blijft aftasten in deze postmoderne tijden’, meldt zij monter. En beter leren aftasten heeft Juliette zeker geleerd tijdens haar studie en haar veelzijdige journalistieke loopbaan. Ze begon bij Avenue na een bijbaantje als werkster bij de hoofdredactrice, die ontdekte dat zij beter kon schrijven dan vloeren boenen. Het jonge talent maakte naam met grote reportages, columns en ‘rare stukken met mezelf in de hoofdrol’, erg blij dat ze niet veroordeeld was tot een baan in een stoffig museum of het schrijven van kunsttheoretische artikelen. Door haar grote liefde voor de taal schakelde zij al snel heen en weer tussen eigen werk en het redigeren van andermans producten. Een groot allerlei aan bladen profiteerde van haar kritische pen, van Elsevier en Marie Claire tot esta en NRC Handelsblad. Haar voorkeur gaat uit naar zware onderwerpen die met een zekere lichtheid worden behandeld. En andersom. Juliette (‘Was vroeger dun, blond, verlegen. Boekenwurm. Nu alleen nog boekenwurm’) fleurt de redactie op met haar flamboyante verschijning. Maar meer nog dan naar haar nieuwste robe, kijken we uit naar het moment dat zij haar eerste korte verhaal wil laten lezen. Dilemma: het moet inspectie door haar eigen eindredacteurenoog overleven.

Deze week overleed Rob Sijmons (63). Na een lange loopbaan als VN-redacteur ging hij een paar jaar geleden met de vut, maar hij hield vast aan zijn werk voor de jaarlijkse Detective &#038; Thrillergids.
Rob was begin jaren zeventig co-auteur van Het Militair-Industrieel-Komplex, een boekje dat menigeen de ogen opende voor de verwevenheid van defensiepolitiek en de zakenwereld in Nederland. Op het gebied van chemische en biologische oorlogsvoering bleef hij bijzonder goed ingevoerd. Later ontwikkelde hij zich tot een schrijvende voedsel- en warenautoriteit.
Als lid van de OR spande hij zich niet alleen in voor het welzijn van het moederbedrijf, maar ook voor het behoud van het werknemerszelfbestuur van Vrij Nederland. Dat dit nog niet zo lang geleden uiteindelijk werd afgeschaft, kon hij niet waarderen.
Aan het begin van dit jaar moest Rob afzien van zijn spilfunctie bij de vervaardiging van de Detective &#038; Thrillergids. Dat was wrang, want juist dit jaar zouden we zijn lievelingsproject gaan versterken en vergroten. Anne Versloot, zijn co-redacteur, heeft steeds contact gehouden met Rob, en de klus geklaard gewapend met de kennis en inzichten die onze ex-collega gedurende de jarenlange samenwerking had overgedragen.
Rob zag de dood al geruime tijd aan komen. In die tijd heeft hij veel collega’s en ex-collega’s op bezoek gehad. Zij werden ontvangen door een magere, montere en spraakgrage zieke. Gretig haalde hij herinneringen op uit dertig jaar VN-redacteurschap. Hij schiep er genoegen in die tijd tot leven te brengen, en dat stemde iedereen goed en weemoedig tegelijk.
Hij drong zich nooit op de voorgrond. Bij VN was hij een overlever, en dat wil wat zeggen. En nu is hij te vroeg weg.

In memoriam Rob Sijmons

David Kleijwegt
David Kleijwegt (41) zal er niet voor in het gevang belanden, maar hij geeft het toe: als muziekjournalist opereert hij op een manier die nauwelijks kan worden gedoogd. Eigenlijk pleegt hij strafbare handelingen. En dat nog wel als medewerker van VN. Las ik in zijn bijdrage aan dit nummer. Als hoofdredacteur ben ik aan te spreken op ’s mans gedrag. Niet meer doen, kan ik zeggen. Moet ik zeggen. Voordat ik hem bel, lees ik zijn ‘Dagboek van een downloader’ (pagina 36-45) nog eens zorgvuldig door, en de moed zakt me in de schoenen. We hebben hier van doen met een onverbeterlijke recidivist, daarvan ben ik overtuigd. Hij schaadt de muziekindustrie en ook nog eens de artiesten die hem lief zijn. Als verzachtende omstandigheid kun je aanvoeren dat die muziekindustrie liefhebbers als Kleijwegt dwarsboomt en dat hij in VN al jaren heel goed geïnformeerd en enthousiasmerend schrijft over muzikanten en hun producten. Dat goede werk zou in het gedrang komen als hij zich aan de regels zou houden. Een moreel dilemma dus voor de hoofdredacteur. Maar ach, laat ik het op zijn Hollands oplossen: zolang hij niet in de illegale cd-handel zit, gedoogt de hoofdredactie het downloaden zonder betaling. We weten ons gesteund door uitspraken van voormalig minister van Justitie Donner. Downloaden van illegale bestanden achtte hij niet strafbaar. Uploaden – het aanbieden van diezelfde bestanden – wel. Zoiets als het gedogen van drugs voor eigen gebruik dus. Waar vraag is, is aanbod, leert de drugshandel. Kleijwegt kan gerust zijn.

Arnold van Bruggen
Deze week hebben wij de wadden in het blad. De reportage uit het ‘laboratorium van menselijke verhoudingen’ Schiermonnikoog door Tomas Vanheste kunt u niet missen. Het tweede wadden-element is wat meer verborgen. Het is de persoon van Arnold van Bruggen, in 1979 geboren op Texel. Voor zijn journalistieke werk reist Arnold de halve wereld rond, maar iets van het eiland is in hem blijven zitten. Een soort montere door-weer-en-wind onverzettelijkheid. En opgroeien met het wijdse uitzicht over het wad geeft kennelijk een scherpe blik voor wat er in de verte gebeurt. Arnold is verder gegaan dan de Teso (Texels Eigen Stoomboot Onderneming, die de veerdienst naar Den Helder onderhoudt) hem kon brengen. Tijdens zijn studie geschiedenis begon Arnold te reizen naar Bosnië-Herzegovina, Kosovo en Albanië. Aanvankelijk om medicijnen te brengen, vervolgens om over die plekken te berichten. Zijn film Amsterdam-Kosovo, het verslag van een tocht per ambulance over dat traject, bracht hem roem tot op een ander eiland, Manhattan, waar hij voor het Tribeca Filmfestival werd geselecteerd. Voor Vrij Nederland ging Arnold langs de nieuwe republieken rondom Rusland, om te bezien hoe het er met de democratiseringsbewegingen is gesteld (pagina 70 en verder). Ondertussen heeft hij de Teso weer gepakt om aan zijn volgende film te werken, over de opstand in 1945 van Georgische krijgsgevangenen op Texel.

Hassan Bahara
Toen VN-redacteur Margalith Kleijwegt haar boek Onzichtbare ouders publiceerde, kreeg ze post van Hassan Bahara. Hij complimenteerde haar met het boek, en stuurde het zijne mee. Een verhaal uit de stad Damsko heet het, en net als Onzichtbare ouders gaat het over Amsterdam-West. Bij de daarop volgende ontmoeting zei Bahara onomwonden:
eigenlijk had ik zo’n boek willen schrijven als wat jij hebt gemaakt. Margalith antwoordde dat het dan ongetwijfeld een nog beter boek zou zijn geworden.
Het zou in elk geval een ander boek zijn geworden. Onzichtbare ouders beschrijft de zoektocht naar de ouders van alle kinderen uit één klas in Amsterdam-West. Vrijwel allemaal allochtone kinderen, waardoor die zoektocht ook het verhaal wordt van een blanke Nederlandse journalist naar contact met de bewoners achter al die schotelantennegevels. Had Bahara, geboren Marokkaan, daar aangebeld, dan was er een ander contact geweest.
De redactie van VN is nog geen afspiegeling van de samenleving. Toen we de stukken van Bahara lazen, was de conclusie snel getrokken: die hoort hier. Voor zijn eerste stuk reisde hij naar Parijs om met de Marokkaanse schrijver Abdellah Taïa over Marokko te praten (zie pag. 66).
Net als voor Hassnae Bouazza, die de Arabische televisie voor VN in de gaten houdt (zie pag. 21), geldt voor Bahara dat zijn achtergrond een meerwaarde kan hebben voor zijn journalistieke werk. Prettig is dat hij die achtergrond combineert met gevoel voor humor, getuige zijn verslagje van onze eerste kennismaking, te lezen op zijn site hassanbahara.nl.

Regenvrij
In de winter krijgt de Nederlander al jaren geen ijsvrij meer. Nu lijkt het erop of hij in de zomer regenvrij krijgt (voordat de taal ons parten speelt: dat zijn weliswaar vrije, maar geen regenvrije dagen). Al die regen is natuurlijk geen ramp voor de onverstoorbare wandelaars die de elementen het hoofd bieden en voortstappen over modderige bos- en bergpaden. Die mensen bestaan. Ik ben net zo onverstoorbaar, maar dan anders. Zon of regen, mij maakt het niets uit; elke weervorm is een goed excuus om te lezen. De boekentips voor de Strandacademie (pagina 111) zijn welkom, ook al worden de boeken straks gelezen bij de open haard.
Maar als ik alle stukken al niet gelezen zou hebben, dan zou ik de vakantiedag toch beginnen met het nummer van Vrij Nederland dat u nu in handen heeft. Heel geschikt om beetje bij beetje tot je te nemen. Je leest het profiel van Jaap de Hoop Scheffer (pagina 50), het interview met Sylvia Witteman (pagina 98), en legt VN terzijde om, als het weer het toestaat, een wandeling te maken. Of je leest, tussen twee literaire meesterwerken door, de bijdragen die lezers schreven over het geluk dat hen toelachte bij een ongeluk (pagina 78). Dit extradikke zomernummer is om steeds opnieuw op te slaan. En kijk ook eens naar het uiterlijk van het blad. De opmaak is iets veranderd, te beginnen met het omslag. De oude belettering is weer terug: naast het ijzersterke logo zijn de woorden Vrij Nederland weer goed leesbaar. Dat blijft zo, ook na de vakantie.