<div class="wpg-element paragraph">
Het is twee dagen nadat Agnes Kant met algemene stemmen is gekozen tot fractieleider van de SP als ze neerploft op het terras van café De Waag te Doesburg, het vestingstadje aan de IJssel waar ze sinds jaren woont met man en kinderen.
De afgelopen achtenveertig uur is Kant (41) door vele honderden mensen gefeliciteerd, is ze bij de partijraad van de SP in Amersfoort met een ovationeel applaus op het schild gehesen, en heeft ze talloze keren dezelfde vraag gekregen: of ze het niet moeilijk zal krijgen als opvolger van de formidabele Jan Marijnissen, want in de schaduw van een eik wil toch niks groeien? Even zo vaak heeft ze geantwoord dat ze al veertien jaar uitstekend met Jan samenwerkt en dat ze zijn adviezen voor geen goud zou willen missen. Bang dat hij haar voor de voeten zal lopen? Welnee, zegt ze. ‘Als je allemaal dezelfde kant op loopt, dan loop je elkaar niet zo snel voor de voeten.’
Dat klinkt als een bezweringsformule. ‘Misschien, maar ik geloof erin. Ik snap best dat veel mensen denken: kan dat wel, een partijleider die een stapje terugdoet zonder echt te vertrekken? Maar wij doen wel meer dingen anders dan andere partijen. En tot nu toe gaat dat heel goed.’
Heeft u de afgelopen dagen tóch wel eens gedacht: waar ben ik eigenlijk aan begonnen? ‘Ja. Ik ben bloedzenuwachtig geweest, vooral zaterdag voor de partijraad. Opeens moet ik het allemaal zelf doen. Een speech schrijven, mezelf presenteren. Ik ben geen natuurtalent, zulke dingen komen me niet aanwaaien. Maar dat hoeft ook niet, een mens kan veel leren. En het ging allemaal best aardig, vond ik zelf tenminste.’
U heeft gezegd dat u de koers van de SP niet wilt veranderen. Die koers is gericht op regeringsdeelname. Bent u daar aan toe? ‘Ja, dat zijn we al heel lang. Het probleem is alleen dat de andere partijen ook aan óns toe moeten zijn. Daarom moeten we nu extra goed oppositie voeren, zodat straks niemand meer om ons heen kan. Politiek is niet alleen strijd, maar ook: verantwoordelijkheid dragen. Ik denk dat ik dat kan.’
Marijnissen probeerde de laatste jaren meer rust uit te stralen om te laten zien dat de SP wel degelijk klaar is om te regeren. Hoe gaat u dat doen? Rust is wel het laatste waar mensen bij u aan denken, u wordt al jaren ‘bijtertje’ genoemd. ‘Ik heb natuurlijk niet het gezag dat Jan met al zijn ervaring heeft opgebouwd. En ik heb een ander karakter. Ik zal mijn eigen toon moeten ontwikkelen. Ik heb vaak te horen gekregen dat ik niet zo verbeten moet zijn, dat ik meer humor moet laten zien. Dat neem ik me ook ter harte. Maar het beeld dat mensen van mij hebben, heeft ook te maken met mijn portefeuille, de zorg, waar grote problemen spelen. Sommige dingen wíl ik helemaal niet relativeren. Dat beeld zal nu wel veranderen. Als fractievoorzitter kan ik ook andere kanten van mezelf laten zien. Bijvoorbeeld mijn bredere politieke visie.’
Wat is die visie? Hoe ziet uw ideale Nederland eruit? ‘Als een land waar rijkdom eerlijker verdeeld is dan nu. Waar solidariteit vanzelfsprekend is. Waar de publieke sector goed is georganiseerd. Waar mensen kunnen leven in het vertrouwen dat ze niet aan hun lot worden overgelaten.’
Wat zijn de eerste maatregelen die u neemt als de SP het voor het zeggen heeft? ‘Dan gaan we de verwaarlozing van de publieke sector aanpakken. Daar móéten we iets aan doen. En we moeten de menselijke maat terugbrengen op scholen, in de zorg en in de buurten. We moeten de bureaucratie en de anonimiteit doorbreken.’
Er wordt de SP wel verweten dat u terug wilt naar de jaren vijftig. ‘Misschien is het typisch jaren vijftig dat wij de wijkverpleegkundige terug willen. Maar ik wil dat er buurtteams komen met verpleegkundigen en hulpverleners die beoordelen wie op welk moment welke zorg heeft. Dat is juist helemaal van deze tijd. We willen niet terug, we willen vooruit.’
Wat ziet u als het grootste probleem waar Nederland de komende jaren mee te maken krijgt? ‘De groeiende ongelijkheid. Er dreigt een onderklasse van werkende armen te ontstaan. Dat zie je nu al in de thuiszorg, waar mensen steeds slechter betaald krijgen. Hetzelfde dreigt nu ook bij de postbedrijven te gebeuren. Daarom moeten we nú stoppen met marktwerking en liberalisering.’
Als u er nu één minister uit mocht knikkeren, welke zou dat zijn? ‘Ooo, wat een gemene vraag.’
Goed dan. Met het beleid van welke minister heeft u de meeste moeite? ‘Ik erger me het meest aan Donner. Hij houdt veel te krampachtig vast aan zijn eigen agenda en ontkent problemen. Bijvoorbeeld bij de versoepeling van het ontslagrecht, en nu weer bij de uitbuiting van de Polen.’
Mariëtte Hamer, fractievoorzitter van de PvdA, zegt dat ze meer wil gaan samenwerken met de SP. ‘Ik ga ervan uit dat ze dat oprecht meent. Het probleem is alleen dat er binnen de PvdA zelf verschillend over wordt gedacht. Ze moeten het dus eerst maar onderling eens zien te worden. Tot nu toe is het altijd nog bij woorden gebleven. In de praktijk steunt de PvdA ons bijna nooit. Laatst weigerden ze nog een motie van mijn collega Marianne Langkamp te steunen. Even later diende de PvdA zelf precíés dezelfde motie in. Zulke voorbeelden komen elke fractievergadering voorbij. Daar laten wij ons niet door van ons stuk brengen. Maar ik hoop nog steeds dat het anders kan.’
Bij de PvdA is een richtingenstrijd gaande tussen de ouderwets-linkse lijn van Mariëtte Hamer en de links-liberale lijn van Frans Timmermans. Wat vindt u daarvan? ‘Ik hoop dat het kamp van Hamer overwint. Wat dacht jij dan?’
Als de sociaal-liberalen winnen, loopt het linkse deel van de partij misschien over naar de SP. ‘Dat soort overwegingen komt bij ons op de tweede plaats. Als we ons doel willen bereiken – een socialer Nederland – zullen we toch echt moeten samenwerken. Dat kan alleen als de neuzen van SP en PvdA dezelfde kant op staan.’
Frans Timmermans zei vorige week in Vrij Nederland dat hij niets meer te zoeken heeft bij de PvdA als zijn partij kiest voor de ‘SP-lijn’ van Hamer. ‘Timmermans weg, dat zou een mooie oplossing zijn! Ik zag hem net nog in Buitenhof uitleggen dat de Ieren tegen de Europese Grondwet hebben gestemd omdat ze bang zouden zijn voor van alles en nog wat. De arrogantie van zo’n uitspraak! En hij durfde ook nog te beweren dat het “nee” een probleem van Ierland is, en niet van Europa. Waar haalt hij het lef vandaan?’
Deze week gaat Jan Marijnissen voor de tweede keer een kopje koffie met Hamer drinken. ‘Ik hoop dat Jan met nog heel veel mensen kopjes koffie gaat drinken.’
</div>

Gerelateerd