08-03-2008
Door Carel Peeters

Met zijn definitie van een held (‘iemand die straffeloos onvoorzichtig is geweest’) wilde Willem Frederik Hermans heldhaftigheid tot weinig of niets reduceren. Toch kan die definitie heel goed positief uitgelegd worden. Inderdaad, je bent pas een held wanneer je risico hebt gelopen, dus onvoorzichtig bent geweest. En toch ben je niet gewond, gesnapt of gestraft. Chapeau. Hermans zal het niet leuk gevonden hebben, maar de eerste Van der Lubbe-lezing die vorige week gehouden werd door Marjan Schwegman, de nieuwe directeur van het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie (NIOD), brak in vele opzichten met het beeld dat hij van verzetsmensen had: zij wil dat de helden van het verzet minder over het hoofd worden gezien.

Er is jarenlang aandacht geweest ‘voor de nuance, voor alle variaties in de houding van de Nederlanders’. Dat heeft een ‘complex’ beeld opgeleverd, en het heeft voor het groeiende inzicht gezorgd dat Nederland tijdens de...