In Amsterdam kun je sinds kort poppen in alle kleuren kopen en op Instagram is Hijarbie een hit. Wordt het monopolie van de witte pop eindelijk echt doorbroken?
Ik was er trots op te werken in een verantwoorde speelgoedwinkel, die zo kleurrijk was als het kinderleven zelf. Krijtjes en bouwpakketten in groen, geel, lila en rood. Niet te veel roze, behalve in de poppenhoek dan. En om de monotonie van blond, golvend vlashaar te doorbreken, waren Yang en Coco er. De één een zacht-lijvig popje met smalle amandelvormige ogen en zwart-steil haar, de ander met een bruine huidskleur en een ovaalvormig hoofdje. Fijn voor alle niet-kaaskopklantjes: nooit meer een pop die niet op je lijkt.
Hoewel? Het bekende verwijt van de ‘excuusneger’ lag voor de hand: met één hoekje diversiteit verandert de poppenmarkt niet. En dat terwijl onze niet-witte poppen niet eens iets nieuws waren – dat maakte het extra pijnlijk. Al in 1947 hadden plastic baby’s in de Verenigde Staten verschillende kleuren, ze werden zelfs gebruikt in de beroemde psychologische test van professor Clark naar het effect van segregatie op het zelfbeeld van Afro-Amerikaanse kinderen. Hen werd gevraagd de lieve en de stomme poppen aan te wijzen, en degene ‘die op jou lijkt’. Tien van de zestien kinderen zeiden dat de bruine pop er stom uitzag. Tranen vloeiden.
Naast het controversiële tot slaaf gemaakte meisje Addy waarmee je de geschiedenis kon naspelen kwam in 1968 Christie op de markt, de eerste Afro-Amerikaanse barbiepop. En toch hebben we het een halve eeuw later nog steeds over uitzonderingen in het winkelschap. En zolang de ‘multiculti’-pop de vrolijke uitzondering in een blank landschap vormt, blijven de kinderen die zich hierin zouden moeten herkennen dit zelf ook.
Huid, haar en kleren
Hoog tijd voor een speelgoedwinkel waarin de gekleurde pop de status quo is, dacht de 49-jarige Surinaams-Nederlandse Ellen Brudet. Dit weekend opende zij haar winkel Coloured Goodies in Amsterdam-Noord. De meeste poppen zijn bruin, een paar Aziatisch. Het gaat niet alleen om huid en haar, maar ook om kleding, vertelde Brudet op AT5. Die wordt in opdracht handgemaakt, want ook daarin moeten kinderen zich kunnen herkennen. Dus staat er ‘Mocro Queen’ en ‘Fawaka’ op de shirtjes, en dragen sommige poppen juist traditionele Surinaamse klederdracht.
Pas op haar negende kreeg ze zelf een bruine pop, legt Brudet uit. Stad en land had haar moeder ervoor afgezocht. Maar de white hegemony had toen al de toon gezet en de bruine pop viel niet in de smaak. ‘Die wilde ik niet, want ik was mijn witte pop gewend.’
Au. Dit verschilt niet zo gek veel van de hierboven genoemde test uit 1947, op basis waarvan professor Clark overigens in 1954 als getuige zou optreden in ‘Brown vs. Board of Education’, de eerste gewonnen rechtszaak tegen rassensegregatie in het Amerikaanse onderwijs. De burgerrechtenbeweging groeide uit tot een succes en Brudet is al veertig jaar niet meer negen jaar oud, maar een herhaling van Clarks test stemde in 2005 nog steeds treurig.
Maar er waait een nieuwe wind door poppenland. Op Instagram tenminste, waar de met hoofddoek gesierde barbiepop Hijarbie sinds haar eerste post in december bijna 35.000 volgers heeft.
Hijarbie is de creatie van de 24-jarige Nigeriaanse Haneefah Adam. Een islamtische barbiepop die stijlvol gekleed is, die miste zij in Mattels collectie. Hijarbie is een hit, en waarom niet? Als stijlicoon moet ze de politieke angel uit de islamdiscussie halen: ‘When I completed the look, I thought, red, blue and white don’t only have to look good on flags!’
Binnenkort kun je Hijarbies kleding ook zelf bestellen, kondigde Haneefah Adam onlangs aan op het Instagram-account. ‘Kom maar op met die webwinkel,’ denk ik gelijk, al keurde ik als kind mijn eigen Barbie na twee dagen spelen al geen blik meer waardig.
Maar wacht eens even. Haneefah en Hijarbie lijken helemaal niet op elkaar! Hebben we een pop met een hoofddoekje, dan lijkt ze nog steeds niet op degene die haar bedacht heeft – die heeft namelijk een donkere huid. Dat ligt aan het winkelaanbod, blijkt. De vraag waarom de gefotografeerde poppen raciaal niet diverser zijn wordt vaak gesteld, schrijft Adam in de introductiepost op Instagram. Maar zelfs al is Christie inmiddels al bijna een halve eeuw oud, in Nigeria was de bruine schone niet te krijgen. ‘I basically started with what I had,’ legt Adam uit, maar nu heeft ze de donkere poppen besteld via internet.
#TheDollEvolves
Goede kans dat ze daarbij heeft geput uit de nieuwe Barbie-collectie, sinds januari online verkrijgbaar. Naast kortere, dikkere en nóg langere Barbies, hebben de dames verschillende huidskleuren, haarstijlen en oogkleuren: ‘By introducing more variety into the line, Barbie® is offering girls choices that are more reflective of the world they see today.’ Op Twitter wordt de reclamecampagne gevoerd onder het vaandel #TheDollEvolves. Dat wat zo vanzelfsprekend zou moeten zijn, wordt verkocht als een grote stap voorwaarts.
Eén ding verenigt de bonte verzameling Barbies: het korte rokje dat ze dragen. Of we het nu over Nederland, Nigeria of de Verenigde Staten hebben, niet alle kinderen kunnen zich daarin herkennen. Genoeg werk over voor Hijarbie dus. Of voor Coloured Goodies, met de in Amsterdam gemaakte poppenkleertjes.
Je reactie wordt geplaatst zodra deze is goedgekeurd. Je reactie is geplaatst.