Dat constateert Hans den Hartog Jager in ‘Het streven’, zijn boek over de vraag of de hedendaagse kunst de wereld kan verbeteren. ‘Kunstenaars moeten achter de muur van de autonomie vandaan komen.’

Renzo Martens, in 2008 de maker van de film Episode 3 over de belangenverstrengeling van hulpverleners en machthebbers in de Congo, benadrukte altijd dat zijn film geen journalistiek werk was, maar een kunstwerk. ‘Ik probeer alleen te laten zien hoe de wereld in elkaar zit’, zei hij in interviews. De film was ‘satire, een uitvergroting’, zodat je kon zien dat er niets terechtkwam van de bestrijding van de armoede en ellende in het land. Hij trok door het land met de satirisch-cynische woorden ‘Enjoy Poverty’ in neonletters.

Door steeds te benadrukken dat het om een kunstwerk ging zorgde Martens voor de nodige heilzame verwarring. Hij eiste daarmee de vrijheid op die bij kunstenaars hoort. Ook al was aan alles duidelijk dat hij zich het lot van de Congolezen aantrok, hij...