Bij een nieuwe vertaling van het boek dat sinds 1933 steeds werd herdrukt onder de titel ‘De opstand der horden’ vraagt Carel Peeters zich af wat José Ortega y Gasset zou hebben gedacht over de hedendaagse nivellering van de smaak en de proliferatie van de ‘guilty pleasure’ in de cultuur.

De Spaanse filosoof José Ortega y Gasset was, anders dan de titel van de Nederlandse vertaling zijn boek La rebelión de las masas in 1933 suggereerde, De opstand der horden, geen elitaire cultuurpessimist die alleen maar wanhoopte over het oprukken van de massa’s. Hij zag wel veel problemen door de schaalvergroting op alle gebieden, maar ‘democratie op zich, zuiver als vaststelling van een politiek recht, is een groot goed’, schreef hij. De democratie moest zich dan wel bij zijn politieke leest houden en zich niet bemoeien met kunst, religie, denken, gevoelens en gewoonten.

Eén van Ortega’sondubbelzinnige observaties over de opstand van de massamens betrof de...